شناسایی و اولویت‌بندی موانع پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی: رویکرد چندمعیاره خبره محور بهترین ـ بدترین

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مدیریت صنعتی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر

2 دانشجوی دکتری تخصصی تحقیق در عملیات، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

چکیده

اقتصاد مقاومتی به‌عنوان یک راهبرد کلان در عرصه مدیریت کشور نخستین بار توسط مقام معظم رهبری مطرح شده است. اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که فشارها، توطئه‌ها و دشمنی‌های نظام سلطه جهانی را به فرصت‌های راهبردی و عملی تبدیل کرده و موجبات ارتقا، رشد و خودشکوفایی کشور را فراهم می‌آورد. متأسفانه علی‌رغم  تأکیداتی که بر فواید اقتصاد مقاومتی در کشور می‌شود ولی شاهد تحقق عملی آن نیستیم. هدف از این پژوهش، بررسی و شناسایی موانع پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی است. در این راستا با تکیه بر روش گردآوری کتابخانه‌ای و با رویکرد تحلیلی، ابتدا به چارچوب نظری و مفهومی اقتصاد مقاومتی پرداخته شده و سپس موانع پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی از طریق مطالعه، مرور پیشینه، مصاحبه با کارشناسان و خبرگان دانشگاهی و مدیریتی، در شش بعد شامل عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی، عوامل اداری، عوامل فرهنگی، عوامل اجتماعی و عوامل هنری و 23 معیار شناسایی شده است. سپس از طریق پرسش‏نامه مقایسه زوجی معیارها و با استفاده از روش نوین در تصمیم‌گیری چندمعیاره یعنی تکنیک بهترین-بدترین و نظرات خبرگان، وزن‌دهی و اولویت‌بندی شده‎‏اند. پژوهش به روش توصیفی تحلیلی بوده و در آن از نرم‌افزار لینگو برای حل مدل استفاده شده است. نتایج نشان دادند که ابعاد اقتصادی، اداری و معیار‌های سیاست وابستگی شدید کشور به درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، عدم‌حمایت از تولیدات داخلی و کاهش کمیت و کیفیت تولیدات داخلی و رانت، به ترتیب مهم‌ترین ابعاد و معیار‌های موانع اقتصاد مقاومتی در کشور هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification and Prioritization Barriers to Implementing Resistance Economy: Best Worst Method Multi-Criteria Expert Driven Approach

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Zahra Rajabi kafshgar 1
  • Alireza Arab 2
1 Msc. In Industrial Management, Faculty of Economics And Administrative Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
2 Phd Candidate of Operations Research, University of Tehran
چکیده [English]

Resistance Economy has been raised by the Supreme Leader for the first time as a major strategy in the field of country governance Resistance economy, that is, an economy that transforms the pressure, conspiracy and hostility of global domination into strategic and practical opportunities and promotes the development, growth, and self-fulfillment of the country. Unfortunately, despite the emphasis on the benefits of the Resistance economy in the country, we do not see the practical realization of it. This research aims to investigate and identify barriers to the implementation of the resistance economy. In this way first, the theoretical and conceptual framework of resistive economics discussed based on the library collection method and analytical approach. Then, the barriers to implementing Resistance economy were identified through study, literature review, interviews with academic and management experts in six dimensions including economic, political, administrative, cultural, social and artistic factors and 23 criteria. Then these barriers were weighed and prioritized through a paired criteria comparison questionnaire and by using the new method in multi-criteria decision making, the best-worst method, and the expert’s idea. The research is descriptive-analytical and Lingo software used to solve the model. The results indicated that economic and administrative dimensions and strong dependence policy of the country on the proceeds from the sale of crude oil, the lack of support for domestic production and the reduction of the quantity and quality of domestic production and rent criteria Respectively, are the most important dimensions and criteria of resistance economy barriers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance Economy
  • Economic Factors
  • Administrative factors
  • Political Factors
  • Best Worst Method

مراجع

  1. ابراهیمی، رحمت؛ آزادی، عباس (1395). «شناسایی ابعاد و ضرورت اقتصاد مقاومتی و موانع موجود برای اجرایی شدن آن»،دومین کنفرانس بین‌المللی حسابداری، اقتصاد و مدیریت مالی، شهرکرد.
  2. امام خامنه‌ای (مد ظله العالی) (1392). «سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی»، نامه اتاق بازرگانی، سال 85، شماره 86.
  3. بیات، بهرام؛ کاشیان، عبدالمحمد (1394). «اقتصاد دانش‌بنیان در منظومه فکری مقام معظم رهبری با تأکید بر الزامات اقتصاد مقاومتی»، نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، 5(1)، ص 58-31.
  4. پژوهنده محمدحسین (1394). «موانع تحقق اقتصاد مقاومتی»،  پژوهش‌های اجتماعی اسلامی،  دوره 21، شماره 3، ص 238-185. 
  5. پورحسن سالکویه، هادی؛ کریم بخنوه (1393). «بررسی جرم شناسانه قاچاق کالا و ارز از موانع اصلی اقتصاد مقاومتی»،همایش ملی اقتصاد دانش‌بنیان معبر اقتصاد مقاومتی، تهران، موسسه سفیران فرهنگی مبین.
  6. تربتی، سروناز (1396). «تحلیل نشانه‌شناختی موانع تحقق اقتصاد مقاومتی و ارائه راهکارها»، مجله مطالعات میان فرهنگی، 12(32)، (1396)، ص 34-9.
  7. تشکری، اشرف؛ رحیم سرور؛ مجید صفری یزد و فاطمه رحمانی؛ «اقتصاد مقاومتی الزامات اجرایی موانع و ظرفیت‌های این سیاست»،پنجمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، (1396).
  8. جمشیدی، رسول؛ علی اکبر، سعید (1396). ارزیابی و انتخاب تأمین‌کننده و شرکای تجاری در راستای پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی.سیاست‌های راهبردی و کلان، 5(ویژه نامه اقتصاد مقاومتی)، 81-100.
  9. حبیبی، رحمان؛ صناعی، علی (1397). لزوم بازنگری سیاست ارزی برای تحقق اقتصاد مقاومتی با توجه به تراز تجاری و تولید ملی ایران (۱۳۹۵-۱۳۸۰). سیاست‌های راهبردی و کلان.
  10. حجازی نیا، رویا(1395). «شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر موفقیت مدیریت دانش با رویکرد تحقق اقتصاد مقاومتی»، رشد فناوری،دوره  12، شماره  47،  ص 20-12. 
  11. حسنوند، علی اکبر؛ حسنوند، داریوش و نادمی، یونس (1397). تأثیر تحریم‌ها بر صادرات غیرنفتی ایران.سیاست‌های راهبردی و کلان، 6(24), 121-140.
  12. حسین پور، داوود؛ محمدی سیاهبومی، حمیدرضا (1395). «سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی برای برون‌رفت از بحران»، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، ۴ (۱۶)، ص ۱۲۱-۱۵۰.
  13. حسین زاده، محمد؛ فراهانی فرد، سعید (1395). «موانع اقتصادی اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن»،دومین کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی با رویکرد بومی - اسلامی و با تأکید بر پژوهش‌های نوین، بهشهر.
  14. خاندوزی، سیداحسان (1396). «نقد عملکرد سیاست اقتصاد مقاومتی در ایران: بررسی پدیدۀ شکست هماهنگی»، پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، 17(9)، ص 100-79.
  15. خزائی، علی؛ هنری، حبیب و جواد، شهلایی باقری (1397)، شناسایی چالش های پیاده سازی اقتصاد مقاومتی در صنعت ورزش کشور،دوماهنامه مطالعات مدیریت ورزشی 10 (49).
  16. خلیلی، فرزانه (1397). بررسی عوامل و سیاست های موثر بر اشتغال نیروی کار. سیاست‌های راهبردی و کلان.
  17. رنجبر اردکانی، صمد (1396). «موانع تحقق اقتصاد مقاومتی در جمهوری اسلامی ایران»، رهیافت انقلاب اسلامی، 11(39)، ص 160-141.
  18. سرمد، ز. بازرگان، ع؛ و حجازی، ا. (1393). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. چاپ بیست و ششم, تهران: نشر آگه.
  19. شجاعی، پیام؛ جاجرمی زاده، محسن؛ علیمحمدلو، مسلم و مهرکی، حسین (1396). اولویت بندی شاخص های کیفیت تولیدات داخلی منطبق با اصول اقتصاد مقاومتی.سیاست‌های راهبردی و کلان، 5(ویژه نامه اقتصاد مقاومتی)، 141-160.
  20. شقاقی شهری، وحید؛ امیری، حسین و روشن معز، مریم. (1397). بررسی اثرات درونزایی بر تقویت برون نگری اقتصاد ایران (درچارچوب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی)، سیاست‌های راهبردی و کلان.
  21. شقاقی شهری، وحید؛ کریم، محمدحسین (1395). اقتصاد مقاومتی، درونزایی اقتصاد ایران و فساد مالی.سیاست‌های راهبردی و کلان، 4(ویژه نامه اقتصاد مقاومتی)، 63-90.
  22. شیروی، عبدالحسین، خداپرست، ناصر. (1398). اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار در اسناد بین المللی.فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، 49(1).
  23. فرهمندی، ایمان؛ شمس، سید جعفر، نیشابوری، علی‌اصغر و طلایی، علی عباسی (1396). «بررسی جامع چالش‌ها و موانع پیاده‌سازی اصول اقتصاد مقاومتی و ارائه راهکارهای مؤثر»،پنجمین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد، مدیریت، حسابداری با رویکرد ارزش‌آفرینی، شیراز.
  24. فضلعلی، علی‌اصغر (1394). «مروری بر موانع و مشکلات پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی و ارائه راهکاری برای آن»،اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی، ساری.
  25. فهام، الهام؛ پرهیزکار، مرتضی (1397). جایگاه توسعه کارآفرینی در سیاست ها و برنامه های ملی کشور. سیاست‌های راهبردی و کلان، 6(22)، 41-60.
  26. قربانی، اکرم؛ کرمانی، وحید (1395). «تعیین و اولویت‌بندی موانع فرهنگی و اجتماعی در تحقق اقتصاد مقاومتی»،سومین کنفرانس جهانی روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی در آغاز هزاره سوم، شیراز.
  27. محمدی سیاهبومی حمیدرضا؛ صالحی، فرخنده، قربانی پاجی، عقیل (1396). «تحقق اقتصاد مقاومتی با استفاده از راهبرد مدیریت جهادی (موردمطالعه: سازمان تأمین اجتماعی استان اصفهان)»، فصلنامه پژوهش‌ها سیاست‌های اقتصادی. ۲۵ (۸۳)، ص ۸۵-۱۱۳.
  28. منصوری حسن‌آبادی، مجتبی؛ شمسی، میلاد و شمسی، علی (1395). «موانع و چالش‌های پیش روی اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل»،کنفرانس ملی دانش و فناوری روانشناسی، علوم تربیتی و جامع روانشناسی ایران، تهران.
  29. موهبتی، یاسر؛ ضیائیان، مهدیه (1397). بررسی ضرورت پیاده سازی اقتصاد مقاومتی در ایران. شماره ویژه، چهارمین کنفرانس بین المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی، ص 85-76.
  30. میرمعزی، سید حسن (1391). «اقتصاد مقاومتی و ملزومات آن»، اقتصاد اسلامی، 12(47)، ص 76-49.
  31. میهمی، حسین؛ حسینی، فاطمه (1395). «تربیت نیروی انسانی خلاق برای تحقق مفهوم ناب اقتصاد مقاومتی: موانع و راهکارها»، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، تهران.
  32. نظرپور، محمدنقی؛ عبادی، روح‌اله و بنی‌جمالی، فاطمه (1396). «آثار اجرای سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی بر بازار سرمایه به روش AHP»، دوفصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مالی اسلامی، 7(1)، ص 90-57.
  33. نوفرستی، محمد (1395). اقتصاد مقاومتی و راه های دست یابی به آن. سیاست های راهبردی و کلان:   پاییز 1395 , دوره 4، شماره  ویژه نامه (اقتصاد مقاومتی)، 168-157.
  34. ولی زاده، منصور؛رستمی، منا و همتی، الهام(1396). «جایگاه اکوتوریسم در دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی»، فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی، شماره 20، ص 184-167.
  35. Ahmari, H., , H, (2015). »Guidelines for the Discourse on the Resistance Economy«. Journal of Applied Environmental.
  36. Aliahmadi Jeshfaghani, H., Iran no, M (2016). »The use of Resistive Economy Policies in the Management of Household Electricity Consumption in Iran«. African Journal of Environmental Assessment and Management. 21(5), 219-225.
  37. Bakhtiari, S., & Sajjadieh, F. (2018). Theoretical and Empirical Analysis of Economic Resilience Index. Iranian Journal of Economic Studies, 7(1), 41-53.
  38. Baxter, P., & Jack, S. (2008). Qualitative case study methodology: Study design and implementation for novice researchers. The qualitative report, 13(4), 544-559.
  39. Brinkmann, H., Harendt, C., Heinemann, F., & Nover, J. (2017). Ökonomische Resilienz—Schlüsselbegriff für ein neues wirtschaftspolitisches Leitbild?. Wirtschaftsdienst, 97(9), 644-650.
  40. Dizgarani, A. H., & Shokri, N(2017). »Global Experiences of Financial Systems in Dealing with Economic Shocks: Provide an Appropriate Strategy for the Iranian Economy to Move Towards a Resistive Economy«. International Journal of Resistive Economics, 5(2), 44-56.
  41. Ghalei, F(2016). »Determining an Index to Evaluate the Resistance of the Iranian Economy«. International Journal of Resistive Economics, 4(1), 48-65.
  42. Ghasemian Sahebi, I., Arab, A., & Sadeghi Moghadam, M. R, (2017). »Analyzing the barriers to humanitarian supply chain management: A case study of the Tehran Red Crescent Societies«. International Journal of Disaster Risk Reduction, 24, 232-241.
  43. Giudice, G., Hanson, J., & Kontolemis, Z. (2018). Economic Resilience in EMU. Quarterly Report on the Euro Area (QREA), 17(2), 9-15.
  44. Hallegatte, S. (2014). Economic resilience: definition and measurement. The World Bank.
  45. Jacobi, S. K., & Hobbs, B. F. (2007). Quantifying and mitigating the splitting bias and other value tree-induced weighting biases. Decision Analysis, 4(4), 194–210.
  46. Kheybari, S., Kazemi, M., & Rezaei, J. (2019). Bioethanol facility location selection using best-worst method. Applied Energy, 242, 612–623.
  47. Marttunen, M., Belton, V., & Lienert, J. (2018). Are objectives hierarchy related biases observed in practice? A meta-analysis of environmental and energy applications of Multi-Criteria Decision Analysis. European Journal of Operational Research, 265(1), 178–194
  48. Mohammadi, M., & Rezaei, J. (2019). Bayesian Best-Worst Method: A Probabilistic Group Decision Making Model. Omega.
  49. Montibeller, G., & Von Winterfeldt, D. (2015a). Cognitive and motivational biases in decision and risk analysis. Risk Analysis, 35(7), 1230–1251.
  50. Montibeller, G., & von Winterfeldt, D. (2015b). Biases and debiasing in multi-criteria decision analysis. In System Sciences (HICSS), 2015 48th Hawaii International Conference on (pp. 1218–1226).
  51. Rezaei, J (2016). »Best-worst multi-criteria decision-making method: Some properties and a linear model«. Omega, 64, 126-130.
  52. Rezaei, J, (2015)» . Best-worst multi-criteria decision-making method«. Omega, 53, pp.49-57.
  53. Rose, A. (2017). Defining and measuring economic resilience from a societal, environmental and security perspective. Springer.
  54. Saunders, M., Lewis, P., & Thornhill, A. (2009). Understanding research philosophies and approaches. Research Methods for Business Students, 4, 106-135.
  55. Tartir, A., Bahour, S., & Abdelnour, S. (2012). Defeating dependency, creating a resistance economy.
  56. Toumaj, A, (2014). »Iran's Economy of Resistance: Implications for Future Sanctions«. American Enterprise Institute
  57. Zhou, M., Liu, X. B., Chen, Y. W., & Yang, J. B, (2018). »Evidential reasoning rule for MADM with both weights and reliabilities in group decision making«. Knowledge-Based Systems, 143, 142-161.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 تیر 1398
  • تاریخ بازنگری: 22 آذر 1398
  • تاریخ پذیرش: 08 دی 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار