مقالات علمی پژوهشی به آن دسته از مقاله‌هایی گفته میشود که در نگارش آن به جای پرداختن به نتایج تحقیقات پیشین، به ایده‌های نو نسبت به تحقیقات گذشته پرداخته شده باشد. در این نوع مقالات محقق به‌منظور پاسخگویی به سؤالی علمی در حوزه مشخص، نسبت به انجام پژوهش‌های تجربی یا تحلیلی هدفمند اقدام می‌کند و هر مرحله از تحقیقات خود را به صورت کامل و با جزئیات دقیق گزارش می‌دهد. در واقع مقاله پژوهشی به مقاله‌ای اطلاق میشود که برای نگارش آن از داده‌های خام استفاده شده باشد که خود محقق آنها را به دست آورده است. این نوع مقالات بر روی تجزیه و تحلیل و همچنین تفسیر این داده‌ها شکل گرفته است و روی تجزیه اطلاعات کسب شده از تحقیقات پیشین تمرکزی ندارد. مقاله علمی پژوهشی به رفع مشکلی مشخص اختصاص داده میشود که قبلاً درباره آن راهحلی ارائه نشده است یا راه‌حل‌های ارائه داده شده ابهاماتی دارند.
مقالات علمی پژوهشی اغلب دارای اجزای تحقیقاتی مشخصی هستند. ساختار این مقالات و ملاحظات مربوط به آنها بدین شکل پیشنهاد میشود:
عنوان: عنوان باید هدف و رویکرد مقاله را منعکس کند. همچنین عنوان نباید به نتایج و نتیجه‌گیری اشاره کند.
چکیده: چکیده باید به طور دقیق محتوای مقاله را از طریق اشاره به عناوین فرعی مانند مقدمه و ... منعکس کند. همچنین تمامی اطلاعات مندرج در چکیده باید در متن مقاله نیز موجود باشد. در چکیده به منابع ارجاع داده نمی‌شود و از اشکال و جداول نیز استفاده نخواهد شد.
مقدمه: در مقدمه زمینه کار، چرایی و اهمیت این زمینه و آنچه قبلاً انجام شده است (با استنادهای مناسب) مشخص میشود. هدف را در تحقیق حاضر مشخص کنید. به وضوح نشان دهید که چه چیزی جدید است و چرا اهمیت دارد. مروری مختصر در ادبیات به منظور شناسایی شکاف‌های تحقیقاتی در مورد موضوع مطالعه انجام دهید.
روش: روش مورد استفاده از نظر مبانی نظری توضیح داده شود. همچنین مواردی مانند نرم‌افزارهای آماری مورد استفاده، نمونه‌برداری‌ها، ابزارهای تحلیل، روش اعتبارسنجی یافته‌ها و ... نیز باید به طور کامل تشریح شوند.
بحث: نتایج را توضیح دهید و نشان دهید که چگونه به سؤالات تحقیق مطرح شده در مقدمه پاسخ می‌دهند. نقاط قوت و ضعف مطالعه به صورت عینی ارزیابی شود. یافته‌های مطالعه با یافته‌های مطالعات مشابه مقایسه گردد. همچنین بهتر است در این بخش تعمیم‌پذیری نتایج مورد بحث قرار گیرد.
نتیجه‌گیری: مختصری از نتایج و بحث را ارائه کنید. کلیترین ادعاهایی را که میتوان با شواهد پشتیبانی کرد ارائه دهید. در صورت لزوم، محدودیت‌های مطالعه مورد بحث قرار گیرد و پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده ذکر نمایید.
جداول و شکلها: معمولاً یافته های اصلی مقاله در قالب اشکال و جداول ارائه می شوند تا خوانندگان بتوانند سریعاً یافته‌ها را مطالعه و تحلیل کنند. جداول و شکلها را به گونه‌ای ترسیم نمایید که به راحتی قابل درک و از نظر بصری جذاب باشند. اطمینان حاصل کنید اطلاعات جداول و شکلها در متن یا در جداول و شکل‌های دیگر تکراری نیستند و اینکه این اطلاعات با اطلاعات موجود در متن مطابقت دارد.
منابع: به منابع به روز در این موضوع ارجاع دهید. منابعی را درج کنید که پیشینه و مطالب مرتبط را در اختیار مخاطب قرار دهد تا پژوهش فعلی برای مخاطب قابل درک باشد