روش‌شناسی متعالی الگوی پذیرش فناوری‌های نوین کشاورزی

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

1  استاد ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز

2  کارشناس ارشد ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز

3  استادیار ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز

چکیده

الگوهای پذیرش فناوری‌های نوین کشاورزی، لزوم توجه به محیط زیست را یادآور می‌شود. زیرا، ناپایداری طبیعت در نگاه انسان‏‎ها ریشه دارد. دیدگاه‌های نوین پایداری، علاوه بر عوامل فنی، متوجه انسان است که خواه‏ نا‏خواه وجهه فلسفی دارد. بنابراین، الگوی‏ پذیرش این فناوری‎ها می ‏تواند الگویی متعالی باشد که سه نظام الهی، انسان و طبیعت را هم‎راستا نماید. مطالعه تطبیقی الگوهای پذیرش فناوری‌های نوین با روش پیمایش در منطقه شهرستان آباده از مناطق سردسیر و نیمه‌خشک شمال استان فارس انجام گرفته است. نتایج نشان داد مناسب‎‏ترین الگوی پذیرش فناوری‌های نوین آبیاری، الگوهایی چندبُعدی است که با دقت بالاتر گروه‌های پذیرنده و نپذیرنده این فناوری‌ها را متمایز و عوامل مؤثر بر پذیرش آن‏‎ها توسط کشاورزان را با قدرت پیش‌بینی بالاتر مشخص می‎‏نماید. زمانی الگوهای چندبُعدی می‌تواند سعادت جامعه و پایداری آن، اصلاح امور ذینفعان و قَوام مَعاد و مَعاش جامعه را باعث شود که با پذیرش فناوری‌های نوین، قِداست طبیعت خدشه‌دار نگردد؛ خالق طبیعت فراموش و به غفلت جامعه و ذی‏نفعان آن‎‏ها از خدا منجر نشود و معاش فقرا تنگ‌ترو رفاه مترفین تشدید نشود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Transcendental Methodology for New Agricultural Technology Adoption

نویسندگان [English]

  • Mansoor Shahvali 1
  • Ava Atefatdust 2
  • Mahsa Fatemi 3
1 Shiraz University, Agricultural College, Department of Agricultural Extension and Education
2 Former Graduate Student of Agricultural Extension and Education
3 Assistant Professor, Department of Agricultural Extension and Education
چکیده [English]

New agricultural technologies models could be adopted, if local situations are under consideration; because the perspectives of sustainability are focused on humans with philosophical as well as technical aspects simultaneously. The adoption models for new technologies could be transcendental models including three systems of human, environmental and theology. For this reason, a comparative analysis of modern technologies adoption models, were the main purpose of this study. Abadeh County in the cold and semi-dry region of Northern Fars province was the research area. A random sample of 360 farmers (189 adopters and 171 non-adopters) was selected randomly for data collection. Based on the results, multiplicity models have been presented as the most appropriate adoption model which could differentiate the adopter and non-adopter groups with higher prediction degree. Those multiplicity models would lead to human welfare and sustainable community if the adoption of agricultural technologies don`t destroy the nature nor leading to the neglect of the owner of universe as well as class gap increase of which make the poor people poorer and the rich ones become wealthier.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transcendental Methodology
  • Agriculture Modern Technologies
  • Pressurized Irrigation
  • Faras
منابع
ابراهیمی، ح. (1376). واکاوی گزینش روش­های آبیاری: کاربرد AHP.(پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه شیراز).
ابراهیمی، ح، و کرمی، ع. (1378). تعیین کننده­های گزینش روش آبیاری: کاربرد الگو کل­گرایانه. نشریه اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره  7، 168-141.
اکبریان، ر. (1386). حکمت متعالی و تفکر فلسفی معاصر. شهر، ایران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
باقری، ا.، و ملک­محمدی، ا. (1384). پذیرش آبیاری بارانی در میان کشاورزان استان اردبیل. مجله علوم کشاورزی، شماره 36، 1479-1488.
تقوایی، م، بسحاق، م، و سالاروند، ا. (1389). تحلیلی بر عوامل مؤثر در عدم استفاده از سیستم­های آبیاری تحت فشار در روستاهای ایران (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان ازنا). فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شماره1، 23-11.
توحیدیان­فر، س، و رضائی­مقدم، ک. (1391). الگوی مناسب پیش­بینی پذیرش کانال­های مدرن آبیاری (مورد مطالعه: منطقه سیاخ دارنجان در استان فارس). مجله پژوهش­های حفاظت آب و خاک، شماره20، 54-29.
جوادی آملی، ع. (1386). سیاست حکمت متعالی، پگاه حوزه، 4-5.
حبیب‌‌پور گتابی، ک، و صفری شالی، ر. (1395). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی (تحلیل داده‌های کمی)، چاپ هفتم. تهران، ایران: نشر لویه.
خوشنویس، ی. (1388). دینی­گرایی در علم، یک وظیفه معرفتی. فصلنامه روش­شناسی علوم انسانی، سال 15، شماره 3، صص 22-7.
سعدنیا، ا. (1394). بررسی وضعیت زمین کشاورزی در جهان. وزارت جهادکشاورزی، تهران، ایران: مؤسسه پژوهش­های برنامه­ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی.
شاه‌ولی، م. (1398ب)، مطالعه تطبیقی توسعه شهری مکّهاز منظر زیست‌محیطی و حیات اجتماعی – فرهنگی، فصلنامه الهیات تطبیقی، دانشگاه اصفهان، در دست داوری.
شاه‌ولی، م. (1398الف)،پیشران الگوی پایه محیط‌زیست اسلامی ایرانی پیشرفت، هشتمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، دانشگاه تهرا، 23 و 24 خردادماه 1398.
شاه‌ولی، م. (1396)، محیط زیست متعالی: نظر و عمل، طرح پژوهشی شماره 4701/110/ت ح/1396، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
شاه‌ولی، م. (1392). تبیین پارادایم نظام متعالیه نوآوری برای تحقق پایداری.دومین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. 1245-1267. مفاهیم، مبانی و ارکان پیشرفت.
شاه‌ولی، م. (1389). تبیین نظام متعالیه نوآوری کشاورزی، مؤسسه پژوهشی، برنامه­ریزی و توسعه روستایی، وزرات جهاد کشاورزی، گزارش نهایی طرح پژوهشی شماره 2279/3/89.
شاه‌ولی، م. (1375). آیا کشاورزی پایدار ریشه در توصیه‌های فنی و یا مذهب و فلسفه دارد؟ مجموعه مقالات اوّلین سمینار اقتصاد کشاورزی ایران، دانشکده کشاورزی زابل، صص 692-676.
شاهولی، م. و فروزانی، م. (1388)، آموزش مستمر کشاورزی، انتشارات دانشگاه شیراز.
شایان­فر، ح. (1381). بررسی بهره­وری آب کشاورزی در تولید اقتصادی محصولات. یازدهمین سمینار کمیته ملی آبیاری و زهکشی. تهران: کمیته ملی آبیاری و زهکشی.
شبانی، س. (1390). عوامل مؤثر بر پذیرش دستگاه خاکورزی مرکب در بین کشاورزان استان فارس. (پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز).
ضیائی، س. (1379). ارزیابی اقتصادی سیستم­های آبیاری تحت فشار و کاربرد متد برنامه­ریزی توافقی در انتخاب روش مناسب آبیاری. (پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.)
طباییان، ن.، آجیلی، ع. و رضایی مقدّم، ک. (1389). عوامل مؤثر بر پذیرش بیمه محصول سیب در بین باغداران سیب شهرستان سمیرم: مقایسه الگو ها. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 41، 392-379.
عابدی سروستانی، ا. (1387). تبیین نظریه اخلاق زیست‌طبیعی دانشجویان و استادان دانشگاه شیراز با نظریه رویه‌ها. (رساله دکتری در رشته ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه شیراز).
عاطفت دوست، آ. (1397). تحلیل الگوهای پذیرش فناوری آبیاری تحت فشار با تأکید بر محیط‌زیست در شهرستان آباده. (پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه شیراز).
عباسی، ف.، ناصری، الف.، سهراب، ف.، باغائی، ج.، عباسی، ن.، و اکبری، م. (1394). ارتقای بهره­وری مصرف آب. تهران، ایران:سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
عزیزی، ا. (1393). تحلیلی معناشناختی از کعبه معظّمه؛ در فصلنامه علمی ترویجی میقات حج، دوره 23، شماره 90 زمستان، ص. 6-26.
علیزاده، الف. (1393). طراحی سیستم­های آبیاری. مشهد، ایران: دانشگاه امام رضا(ع).
فاطمی، م، و شاه­ولی، م. (1392). تبیین نظام ارتباطات و اطلاع رسانی ترویج کشاورزی ارگانیک بر مبنای حکمت توحیدی. فصلنامه مدرس علوم انسانی- برنامه­ریزی و آمایش فضا، 17، 155-129.
کرمی، ع، رضائی­مقدم، ک. و ابراهیمی، ح. (1385). پیش­بینی پذیرش آبیاری بارانی: مقایسه الگو­ها. نشریه علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 10، 89-71.
کرمی، ع، و فنائی، ا. (1373). بررسی نظریه پردازی­ها در ترویج. تهران، ایران: انتشارات معاونت ترویج و مشارکت مردمی وزارت جهاد سازندگی.
کلانی، ع. (1396). بررسی الزامات فنی، اقتصادی و اجتماعی در تحقق اهداف سامانه­های نوین آبیاری. تهران، ایران: وزارت جهاد کشاورزی، مؤسسه پژوهش­های برنامه­ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی.
موحدی، ر، ایزدی، ن. و وحدت ادب، ر. (1396). بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری آبیاری تحت فشار بین کشاورزان شهرستان اسد آباد. نشریه پژوهش آب در کشاورزی، 31، 300-287.
نجفی، ب، قائمی، ع، طرازکار، م، و رحمتی، د. (1386). بررسی اقتصادی سیستم­ آبیاری قطره­ای در استان فارس. فصلنامه اقتصاد و کشاورزی، 2، 87-102.
نصر، س. ح. (1386).دین و نظم طبیعت. چاپ دوّم، تهران: انتشارات حکمت.
وزارت جهاد کشاورزی. (1395). سیمای بخش کشاورزی شهرستان آباده. سازمان جهاد کشاورزی استان فارس.
وزارت نیرو، (1394). گزارش تمدید ممنوعیت محدوده مطالعاتی آباده – اقلید. شرکت مدیریت منابع آب ایران، شرکت سهامی آب منطقه­ای فارس، دفتر مطالعاتی پایه منابع آب، کد 4402.
Garret, R. (1996). Three definitions of wisdom, in: Lehrrer K, Lum B., Smith, N. (Eds), Knowledge, Teaching and Wisdom, 147-163.
Golding, j. (1996). The question of wisdom in the contemporary. In: Lehrer K, Lum B, Slichta B, smith N. (Eds). Knowledge, Teaching and Wisdom, 92-113.
Hooks, G. M., Napier, T. L., & Carter, M. V. (1983). Correlates of adoption behaviors: the case of farm technologies. Rural Sociology, 48(2): 308-323.
Karami, E. (1986). Agricultural extension in development theory: Some conceptual and empirical considerations. Journal of Extension, 2, 61-69.
Karami, E. (1995). Models os soil conservation technology adoption in developing countries: The case of Iran. Iran Agricultural Research, 14(1): 39-62.
Napier, T. L., Thraen, C. S., Gore, A., & Goe, W. R. (1984). Factors affecting adoption of conventional and conservation tillage practices in Ohio. Journal of Soil and Water Conservation, 39(3): 205-209.
Nowak, P. J. (1987). The adoption of agricultural conservation technologies: Economic and diffusion explanations. Rural Sociology, 52(2): 208-220.
Saltiel, J., Bauder, J. W., & Palakovich, S. (1994). Adoption of sustainable agricultural practices: Diffusion, farm structure, and profitability. Rural sociology, 59(2): 333-349.‏
Samiee, S., & Rezaei-Moghaddam, K. (2017). The proposed alternative model to predict adoption of innovations: The case of no-till technology in Iran. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 16(3): 270-279
Shahvali, M. (1994) Decisions and Attitudes in Two Local Government Shires of New South Wales- Australia, Ph.D. Thesis.
World Bank. (2007). Enhancing Agricultural Innovation: How to Go Beyond the Strengthening of Research Systems. The World Bank.Washington, DC.