توصیه های سیاستی برای ارتقای نظام مالکیت فکری در ایران

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

پژوهشگر پژوهشکدۀ مطالعات فناوری، دکتری مدیریت تکنولوژی

چکیده

نظام مالکیت فکری عبارت است از مجموعه نهادها و قوانینی که در طراحی، به کارگیری و اجرای مالکیت فکری در اقتصاد ملی دخیل اند. نظام مالکیت فکری یکی از مهم ترین خرده نظام های نظام ملی نوآوری است که ابزار بالقوۀ قدرتمندی برای سیاست های نوآوری در همۀ کشورها با هر سطحی از توسعه به شمار می آید. با این حال، به علت تفاوت در ماهیت و عملکرد نظام ملی نوآوری در کشورهای درحال توسعه و کشورهای توسعه یافته، نظام مالکیت فکری باید با سطح توسعه و ظرفیت نوآوری در این کشورها متناسب باشد. در این تحقیق، پس از بررسی تاریخی شکل گیری نظام مالکیت فکری در ایران و تشریح مؤلفه های نظام فعلی، قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهای نظام مالکیت فکری در ایران با استفاده از روش SWOT تحلیل شده است. در پایان نیز توصیه های سیاستی برای تطابق هرچه بیشتر نظام مالکیت فکری با نظام ملی نوآوری در ایران ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Policy Recommendations for Promoting Intellectual Property System in Iran

نویسنده [English]

  • Javad Mashayekh
Research fellow at technology studies institute
چکیده [English]

Intellectual property system (IPS) can be defined as the set of institutions and rules involved in the design, implementation, and enforcement of intellectual property in a national economy. Intellectual property system as a main subsystem of the national innovation system potentially is a powerful tool for innovation policies in every country with different developmental level. However, due to differences in the nature and function of the national innovation system in developing countries vs. developed countries, intellectual property system must be proportionate to the developmental level and innovation capacities in these countries. In this paper, after reviewing the history of the evolution of intellectual property system in Iran and describing its main components, SWOT method has been used to analyze strengths, weaknesses, opportunities, and threats of the current intellectual property system. Finally, policy suggestions for further conformity between the intellectual property system and the national innovation system in Iran are presented and discussed in detail.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intellectual Property System
  • National Innovation System
  • Developing Countries
  • SWOT

مراجع

Aboites, J. and Cimoli, M. (2002) Intellectual property rights and national innovation systems-Some lessons from the Mexican experience. Revue d'économie industrielle, 99, 215-232.
Cimoli, M. and Dosi, G. (1995) Technological paradigms, patterns of learning and development: an introductory roadmap. Journal of Evolutionary economics, 5, 243-268.
Freeman, C. (1989) Technology policy and economic performance: Pinter Publishers Great Britain.
Ghazinoory, S., Abdi, M. and Azadegan-Mehr, M. (2011) SWOT methodology: a state-of-the-art review for the past, a framework for the future. Journal of business economics and management, 12, 24-48.
Hernesniemi, H. (2000) Evaluation of Estonian innovation system: ETLA Discussion Papers, The Research Institute of the Finnish Economy (ETLA).
Lall, S. (2003) Indicators of the relative importance of IPRs in developing countries. Research Policy, 32, 1657-1680.
Martin, B. R. (2012) The evolution of science policy and innovation studies. Research Policy, 41, 1219-1239.
Mazzucato, m. and Penna, C. (2016) The Brazilian Innovation System: A Mission-Oriented Policy Proposal.
OECD. (2014) National Intellectual Property Systems, Innovation and Economic Development with perspectives on Colombia and Indonesia.
Pammolli, F. and Rossi, M. A. (2005) Intellectual property, technological regimes and market dynamics.
Sarkissian, A. (2008) Intellectual property rights for developing countries: Lessons from Iran. Technovation, 28, 786-798.
Viotti, E. B. (2002) National learning systems: a new approach on technological change in late industrializing economies and evidences from the cases of Brazil and South Korea. Technological Forecasting and Social Change, 69, 653-680.
WIPO. (2013) Intellectual Property and Socio-Economic Development Country Study Chile. Geneva, WIPO.
WIPO. (2018) WIPO Lex - A Free Global Database of IP Laws and Treaties.
 
Wang, Y., & Zhou, Z. (2012). Can open innovation approach be applied by latecomer firms in
emerging countries? Journal of Knowledge-based Innovation in China, 4(3), 163-173 .
الهی، ش.، کلانتری، ن.، آذر، ع. و حسن زاده، م. (1394) رابطه میان زیرساخت‌های رایج نوآوری، ظرفیت جذب و عملکرد نوآورانه در سطح ملی. مدیریت نوآوری، 4(4)، 1-30.
باقری، س. ک. (1392) بررسی عملکرد نظام ثبت اختراع در ایران. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
حبیبا، س. و کلانتری، ا. (1396) بررسی نقش سیاست حقوق مالکیت فکری در هم‌پایی فناورانه کشورهای در حال توسعه. سیاست‌گذاری عمومی، 3(13)، 135-152.
سوزنچی کاشانی، ا. (1397) تأملی بر شکل‌گیری، توسعه و کاربرد مفهوم سیستم ملی نوآوری. سیاست نامه علم و فناوری، 08(2)، 5-16.
قاضی‌نوری، س. س. و قاضی‌نوری، س. س. (1387) استخراج راهکارهای اصلاح نظام ملی نوآوری ایران با تکیه بر مطالعه تطبیقی کشورهای منتخب. سیاست علم و فناوری، 1، 64-80.
قاضی‌نوری، س. س. و قاضی‌نوری، س. س. (1391) مقدمه‌ای بر سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
گودرزی، س. و باقری، س. (1382) بررسی نظام مالکیت فکری ایران. رشد فناوری، 6.
مرکز‌پژوهش‌های‌مجلس‌شورای‌اسلامی. (1398) قانون علامات صنعتی و تجارت.
میرعمادی، س. ا. (1398) نظام ملی نوآوری و نقش آن در بهبود سیاست‌های علم، فناوری و نوآوری. سیاست علم و فناوری، 11(2)، 135-154.
نقشه ‌جامع‌علمی ‌کشور. (1389) قابل دسترس از سایت https://sccr.ir/Files/6603.pdf
وزارت ‌دادگستری. (1398) قابل دسترس از سایت https://www.justice.ir/Portal/View/Page.aspx?PageId=a9034f2e-c9b3-44ce-ae55-01d6f20ef9da

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 مرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 25 شهریور 1398
  • تاریخ پذیرش: 31 شهریور 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار