تبیین کارکردمحیط زیست معنوی برای برنامه ریزی توسعۀ شهری با مطالعۀ تطبیقی شهر مکه

نوع مقاله : گزارش

نویسنده

استاد تمام گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه شیراز

چکیده

گذشتۀ شهر مکه از کتاب اسلام و محیط زیست، انتشارات دانشگاه هاروارد آمریکا، و گزارش روزنامۀ گاردین دربارۀ توسعۀ شهری مکه به درخواست حکومت آل سعود، با مطالعۀ تطبیقی و طی سه مرحله مقایسه شد. در مرحلۀ اول، آسیب های وارده بر این شهر از منظر «زیست محیطی؛ وضعیت و معیشت ساکنان؛ و نمادهای فرهنگ دینی» مشخص شدند. در مرحلۀ دوم، این آسیب ها با دو نظریۀ دینی «فاید هگرا» و «وظیفه گرا» تحلیل شدند. نتایج این دو مرحله نشان داد که توسعۀ شهری مکه، بر نظریۀ فاید هگرا منطبق است که با آموزه های اسلام سازگار نیست و برنامه های توسعۀ شهری مصداق بارز فساد در زمین است؛ زیرا دین را از کارکرد اجتماعی آن منحرف کرده، فرصت رشد و تعالی را از ساکنان سلب و کانون امت اسلامی یعنی خانواده را متلاشی کرده است و درمجموع، مالکیت مردم مکه، که ملازم معاد و معاش آن هاست، غصب شده است. به طور کلی، برنامه ریزی توسعۀ شهری مکه استدلال عقلیِ متضمنِ رفتار منطقیِ فردی و اجتماعی ندارد. مرحلۀ سوم، چگونگی احیای هویت شهری مکه، با روش اسنادی نشان داد که احیای این هویت با محیط زیست معنوی و اصل توحید، که قائل به وحدت وجود اجزای شهر است، امکان پذیر است. برای تحقق این مهم، الگوی «نظم متعالی توسعۀ شهری » پیشنهاد می شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spirituval Ecology Explanation for Muaniciplitory Development: Comparative Study of Macca Muaniciplitory

نویسنده [English]

  • Mansoor Shahvali
Full Prof. in Dept. of Agricultural Extension and Education, Ag. College, Shiraz
چکیده [English]

Macca historitical background was compared between Islam and Ecology, published by Harvard University; and Guardian Report about Macca in terms of municiplitory developments through 3 phases. Phase 1, was dedected to disasters indentification, ie, ecological, cultural and residents’ economy disasters happened in this city during municiplitory develpent progects run by Al-Saud Governece. In phase 2, the identified disasters were compered in terms of “utilitarianism” and “deontology: approaches; the results shwed that former approach was used during municiplitory development which is not accordace to Islam recommendations such as abuse of religious functions; prevention of human competencies development; family focalpoint distracts; and personal rights disorient. The phase 3 was done by document review method to find out how would be possible to revive holy authenticity? It will be possible by ecological monotheism. Generally, a transcendental paradigm is recommended for municiplitory development plans.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Multidisciplinary development
  • Spiritual ecology
  • Comparative study
  • Macca

مراجع

ابدی، بیژن (1392). شبیه­سازی رفتار مصرف انرژی بر اساس پارادایم محیط‌زیستی ترویج کشاورزی. رساله دکتری رشته ترویج و آموزش، دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، ص 256.
اعرابی، محمد (1376). روش تجزیه و تحلیل تطبیقی در مدیریت. تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.
جلالی، خداکرم (1393). تدّبری در گیاهان و درختان، درس هائی برای زندگی، موسسه فرااندیش سبز، ص 69-83.
جهانگیری، عیسی (1390). محیط‌زیست و بحران آن؛ رویکردی قرآنی، در معرفت فرهنگی-اجتماعی، سال دوم، شماره سوم، ص 84-63.
خوشنویس، یونس (1388). دین‌گرایی در علم، یک وظیفه معرفتی. فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی حوزه و دانشگاه، شماره 59، ص 22-7.
سعید، عبدالعزیر. و ناتان سی. فانک (1394). صلح در اسلام: اکولوژی معنوی در: اسلام و محیط‌زیست، ترجمه: محمد خواجه‌حسینی و سید ‌شهاب‌الدین معین‌الدینی، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ص 126-122.
شاه‌ولی، منصور (1392). تبیین پارادایم نظام متعالیه نوآوری برای تحقق پایداری، در مجموعه مقالات دومین کنفرانس الگوی
       اسلامی ایرانی پیشرفت، جلد دوم،. 18و 19 اردیبهشت. کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران، ص 1245-1268.
شاه‌ولی، منصور (1383). دین و محیط‌زیست، مجموعه سمینارهای اعضای هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز،  . 
      معاونت پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، ص 43 -44.
شاه‌ولی، منصور (1375). آیا کشاورزی پایدار ریشه در توصیه‌های فنی و/ یا مذهب و فلسفه دارد؟ در مجموعه مقالات اوّلین سمینار اقتصاد کشاورزی ایران، دانشکده کشاورزی زابل،ص 692-676.
شاه‌ولی، منصور و فهیمه ابراهیمی (1394). تبیین جغرافیای فنی و معرفتی برای پایداری انجیرستان های استان فارس، در مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال پنجم، شماره مسلسل پانزدهم، بهار 1394، ص 40-27.
شاه‌ولی، منصور و شُبیر کرمی (1393). بررسی الگوی متعالی آموزش روش تحقیق برای توسعه پایدار با روش ترکیبی، در 
         فصلنامه روش شناسی پژوهش در علوم انسانی حوزه و دانشگاه، سال 20، شماره 79، ص 46-27.
شاملی، نصرالله (1379). تلفیق میان شریعت و حکمت در حکمت متعالیه صدرایی. سایت  
      https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/65738/0. تاریخ دسترسی، 16/7/1399.
عابدی‌سروستانی، احمد؛ منصور شاه‌ولی، و سید مصطفی محقّق‌داماد (1391). مبانی و رهیافت‌های اخلاق زیست‌محیطی. تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
لولین، عبدالرحمن عثمان (1394). مقدمه‌ای بر قوانین زیست‌محیطی بر مبنای اسلام. در: اسلام و محیط‌زیست، ترجمه: محمد خواجه‌حسینی و سید شهاب‌الدین معین‌الدینی، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ص 130-180.
نصر، سید حسین (1386). دین و نظم طبیعت. چاپ دوّم، تهران: انتشارات حکمت، ص 2.
جوادی‌آملی، عبدالله (1386). اسلام ومحیط‌زیست. قم: مرکزنشراسراء، ص 107.
طباطبائی، محمد حسین (1394). تفسیر المیزان، مؤسسه نرم‌افزاری ترنم وحی، جلد 16، ص 293-295.
محقّق داماد، سید مصطفی (1393). الهیّات محیط‌زیست. تهران، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، ص30-31 و 128.
محمدقاسمی، حمید (1394). پیوند قرآن و طبیعت. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ص 10.
مهدوی‌زادگان، داود (1395). دیانت فردی شده: انسان در تفکر وهابی، موجودی تنها و بی‌کس است، قابل دسترس در: http://www.mehrnews.com/print/3771600/. تاریخ دسترسی: 27 شهریور.
Shahvali, Mansoor (1994). Component Analysis of Farmers and Grazers’ Decisions and Attitudes in Two Local Government Shires of New South Wales - Australia, Ph.D. Thesis.
Tucker, Maria Eevelyn (2002). Religions enter an ecological phase. The Environmental Magazine, 13(6): 12-14.
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 آبان 1399
  • تاریخ پذیرش: 25 آبان 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار