واکاوی و شناسایی متغیرهای تأثیرگذار در نقض علائم تجاری در حوزۀ تجارت الکترونیک ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت و کارآفرینی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی، گرایش کسب و کار جدید، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 قاضی شورای حل اختلاف استان کرمانشاه

چکیده

امروزه رقابت در تجارت به استفادۀ هر چه بیشتر کسب وکارها از حوزۀ الکترونیک منجر شده است. کسب و کارها در محیط وب با علامت تجاری خاص خود فعالیت می کنند. علامت تجاریِ هر کسب و کار آن را از سایر کسب و کارها مشابه متمایز می کند. این تمایز نتیجۀ حفاظت از کسب و کار دربرابر کپی برداری از فعالیت هایش است. در این میان، مسائل و مشکلات مربوط به علائم تجاری کسب و کار را تهدید می کند. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی متغیرهای تأثیرگذار در نقض علائم تجاری در حوزۀ تجارت الکترونیک است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی است و از نظر پارادایم در گروه تحقیقات کیفی قرار می گیرد و از نظر روش شناسی، از روش تحقیق گراندد تئوری (نظریۀ بنیادی) استفاده شده است. جامعۀ مطالعه شده را خبرگان در حوزۀ کسب و کار و حقوق دانان در استان کرمانشاه دربر می گیرند. برای انتخاب اعضای جامعۀ تحقیق، نخست از روش نمونه گیری هدفمند و در ادامه از روش گلوله برفی استفاده شده است. شمار مشارکت کنندگان در پژوهش، با استفاده از شاخص رسیدن به اشباع نظری، چهارده نفر بوده است. یافته های پژوهش نشان دهندۀ دو مقولۀ اصلی حاصل از خرده مقولات در نقض علائم تجاری در حوزۀ تجارت الکترونیک است که شامل حوزۀ قانونی و حوزۀ کسب و کار است. مقولات حوزۀ کسب و کار ۱۳ مورد است. آنچه از یافته های پژوهش حاصل می شود نشان دهندۀ شکاف و خلأ عمیق در قانون تجارت الکترونیک در حوزۀ علائم تجاری است. این خلأ زمینه ساز نقض علائم تجاری است و کسب و کارهای حوزۀ تجارت الکترونیک را تحت تأثیر قرار می دهد. فقدان تعریفی شفاف از قوانین تجارت الکترونیک در ایران و ابهام در قوانین موجود، خود بزرگ ترین عامل در نقض علائم تجاری است. درنتیجه آنچه واضح است، لزوم طراحی دوبارۀ قانون تجارت الکترونیک در ایران و افزودن موارد اساسی در حوزۀ علائم تجاری به آن و در نهایت نظارت بر اجرای دقیق قوانین و حفظ امنیت کسب و کارها فعال در این حوزه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis and Identification of Variables Affecting the Violation of Trademarks in the Field of E-Commerce in Iran

نویسندگان [English]

  • Mohamad Javad Jamshidi 1
  • Shirin Armand 2
  • Malieh Armand 3
1 Assistant Professor, Department of Management and Entrepreneurship, Razi University, Kermanshah
2
3 Judge of Kermanshah Province Dispute Resolution Council
چکیده [English]

Today, competition in business has led to more and more businesses using the field of electronics in business. Businesses operate in the web environment under their own brand. This trademark leads to the differentiation of the business from other similar businesses. This is done as a result of protecting the business from copying business activities. In the meantime, the issues and challenges of trademarks threaten the business. The present study was conducted to identify the variables affecting trademark infringement in the field of e-commerce. The research is in the category of qualitative research in terms of applied purpose and paradigm, and in terms of methodology, it has used the grounded theory (fundamental theory) research method. The study community is experts in the field of business and lawyers in Kermanshah province. To select the members of the research community, first purposeful sampling method was used and then snowball method was used. The number of participants in the study using the theoretical saturation index was 14. The research findings indicate two main categories resulting from subcategories in trademark infringement in the field of e-commerce, which include; Legal field and business field which includes categories; Legal gaps in trademark infringement in e-commerce law, lack of competent court in dealing with trademark infringement, generality of trademark law, non-inclusion of new changes in the web environment in e-commerce law, problems of trademark principle, threat of rights Exclusivity of the trademark owner, the need to determine the trademark registration processes, the non-inclusion of trademark laws in relation to businesses in the market introduction phase, Loss of trust from consumers and users, reduction of brand credibility, theft of trademarks and trade secrets before legal registration, reduction of business productivity, accumulation of product inventory in the company's warehouse, lack of fair competition between businesses and illegitimate profits for violators. What the research findings indicate is a deep gap in the trademark e-commerce law. This vacuum creates trademark infringement and affects e-commerce businesses. Lack of clear definition of e-commerce laws in Iran and ambiguity in existing laws is itself the biggest factor in trademark infringement. As a result, what is clear is the need to redesign the e-commerce law in Iran and add basic elements in the field of trademarks. Finally, monitoring the strict implementation of laws and maintaining the security of businesses active in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • E-Commerce Management
  • Trademarks
  • Challenges
  • E-Commerce Law
  • احمدیان­مقدم، فرید؛ جعفرزاده، میرقاسم (1395)، معیارهای احراز نقص علامت تجاری بر اساس ضوابط عام مسئولیت مدنی و خصوصیات علائم تجاری در حقوق ایران و ایالات‌متحده، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 85، 169-139.
  • ادیب حاج­باقری، محسن؛ پرویزی، سرور؛ صلصالی، مهوش (1390) روش‌های تحقیق کیفی، انتشارات بشری با همکاری نشر تحفه، چاپ سوم.
  • استراوس، انسلم؛ کوربین، جولیت (1385)، اصول روش تحقیق کیفی (نظریه مبنایی): رویه‌ها و شیوه‌ها، بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • اسلامی، شیرزاد (1388)، افشا و سرقت علامت تجاری، آثار حقوقی استفاده از یک علامت، قبل از ثبت آن، مجله قضاوت، شماره 57، 56-54.
  • اسلواکوا، زوزانا (1389)، دادگاه صالح و قانون حاکم بر دعاوی ناشی از نقض علائم تجاری اینترنتی در اتحادیه اروپا، ترجمه؛ محسن صادقی، حسین کاویار، ماهنامه کانون، شماره 112، 171-151.
  • اصلانی، حمیدرضا. 1386، معیارها و آثار تعیین محل وقوع نقض حق دارندگان علائم تجاری در فضای مجازی، حقوق، دوره 40، شماره 2، 33-21.
  • افجه، سید علی‌اکبر؛ صالح­غفاری، عادل (1392)، عوامل مؤثر بر نگهداری و ترک خدمت کارکنان دانش‌محور، فصلنامه راهبرد فرهنگ، شماره 21، 112-79.
  • اندرز، داود؛ بابایی، المیرا (1395)، نقص حقوق صاحب علامت تجاری در حقوق ایران و انگلستان، تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین­الملل، سال نهم، شماره 32، 39-1.
  • ایمان، محمدتقی؛ محمدیان، منیژه (1387)، روش­شناسی نظریه بنیادی، فصلنامه­ی علمی پژوهشی روش­شناسی علوم انسانی، سال 14، شماره 56، 54-31.
  • باقری، محمود؛ بابایی، زهرا (1390)، حمایت از علایم تجاری در برابر رقابت غیرمنصفانه، مجله علمی-پژوهشی حقوق خصوصی، دوره هشتم، شماره 2، 102-85.
  • بختیاروند، مصطفی؛ تدین­سعدی، مهسا (1394)، کاوشی نو در نحوه حمایت از علامت تجاری در فضای سایبر بارویکرد تطبیقی، پژوهش­های حقوق تطبیقی، دوره 20، شماره 2، 57-35.
  • پاپ زن، عبدالحمید؛ قبادی، پرستو؛ زرافشانی، کیومرث؛ گراوندی، شهیر (1389)، مشکلات و محدودیت‌های گردشگری روستایی با استفاده از نظریه بنیادی (موردمطالعه: روستای حریر، استان کرمانشاه)، پژوهش‌های روستایی، شماره 3، 52-25.
  • پاپ­زن، عبدالحمید؛ علی‌آبادی، وحید؛ موسیوند، مریم (1393)، بررسی و تحلیل موانع توسعه اکو توریسم روستایی با استفاده از نظریه بنیانی (موردمطالعه: روستای فشن کنگاور، استان کرمانشاه)، سومین همایش ملی توسعه پایدار روستایی، همدان، 22 و 23 مرداد.
  • توکلی­کرمانی، سعید (1378)، علائم تجارتی در حقوق ایران، مجله دادرسی، شماره 1، 25-19.
  • صادقی، محسن. 1390، نقش حقوق مالکیت فکری در کاهش قیمت تمام­شده کالاها و خدمات، حقوق تطبیقی، دوره 2، شماره 2، 113-91.
  • حقیقی کفاش، مهدی (1391)، عوامل موثر بر ارزش ویژه نام و نشان تجاری از منظر مشتریان، پژوهشنامه بیمه (صنعت بیمه)، دوره 27، شماره 3، 120-97.
  • خداپرست مشهدی، مهدی؛ صمدی، سارا؛ هوشمند، محمود؛ سلیمی فر، مصطفی (1388)، تأثیر حمایت از تأمین مالکیت فکری بر رشد اقتصادی، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی های اقتصادی سابق)، 6، شماره 4، 123-101.
  • دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، مهدی؛ آذر، عادل (1385)، روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، چاپ پنجم، انتشارات صفار.
  • رهبری، ابراهیم؛ نجات زادگان، سعید؛ نجات زادگان، حمید (1396)، بررسی انواع پیوندهای اینترنتی از منظر نظام حق مؤلف، مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، 9، شماره اول، 139-109.
  • زارعی، محمدحسین؛ هوشیاران، حامد (1388)، «مبانی حقوقی تجارت الکترونیکی»، فصلنامه راهبرد، سال هجدهم، شماره 50، 253-217.
  • سلطانی­فر، محمد؛ مصطفوی، فرحناز (1390)، حق مؤلف در دنیای الکترونیک، مطالعات رسانه­ای، سال ششم، شماره 15، 54-33.
  • صادقی، حسین (1385)، نام­های دامنه و مسئولیت مدنی ناشی از نقض علامت تجاری، فصلنامه دیدگاه­های حقوقی، شماره 40 و 41، 34-11.
  • صادقی، محسن (1389)، مطالعه تطبیقی تعیین مرجع صالح رسیدگی به دعاوی حقوقی نقض اسرار تجاری در فضای دیجیتالی، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 55، 73-47.
  • صادقی، محسن؛ طاهری­فرد، روح­الله (1394)، مبانی حقوقی حمایت از علائم تجاری: نگاهی نقادانه به رای صادره در پرونده شرکت آمریکایی هرشی و شرکت ایرانی شکوپارس، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 76، 179-151.
  • صالحی، جواد؛ مؤمنی تذرجی، احسان (1394)، علائم تجاری بویایی: جلوه­ای نوین در حمایت حقوقی از علائم تجاری، حقوق خصوصی، دوره 12، شماره 2، 328-307.
  • طیلایی، آمنه؛ طیلایی، امین (1397)، بررسی حق مالکیت فکری در سیستم حقوق ایرانی، دومین همایش بین المللی فقه و حقوق، وکالت و علوم اجتماعی، فروردین ماه.
  • عافیتی­شایان، مریم (1397)، جایگاه حقوق مؤلف در ایران و کنوانسیون های بین المللی، اولین همایش ملی مدیریت راهبردی و کاربردی، 19 تا 20 اردیبهشت، سقز، دانشگاه علمی کاربردی مرکز سقز.

 

  • علم­خواه، حسن. 1389، شهرت یا خوش­نامی تجاری (برند) و نقش آن در توسعه کسب­وکار، ماهنامه زیست فناوری، شماره 11، 8-4.
  • قانون تجارت الکترونیک، 1382.
  • قانون مجازات اسلامی، 1386.
  • قربانی­فر، مریم؛ الماسی، نجادعلی (1396)، مطالعه راهکارهای پیشنهادی مؤسسه حقوقی آمریکا و مؤسسه حقوقی مکس پلانک آلمان در تعببن قانون حاکم بر نقض علائم تجاری در فضای مجازی، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 83، 219-183.
  • کریمی، محمدحسین، کریمی، عباس (1395)، مطالعه تطبیقی شرایط ثبت علامت تجاری، فصلنامه تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین­الملل، دوره 9، شماره 32، 201-185.
  • کلاکی، حسن (1388)، نظریه بنیادی به مثابه روش نظریه پردازی، نامه پژوهش فرهنگی، سال دهم، دوره سوم، شماره 6، 140-121.
  • مرادی­دوست، مرضیه؛ هاشمی­تنکابنی، موسی (۱۳۹۶)، بررسی حقوق مالکیت معنوی در قوانین ایران و اسناد بین المللی، اولین کنفرانس ملی پژوهش های نوین ایران و جهان در روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی، شیراز، دانشگاه علمی کاربردی شوشتر.
  • ساکی، نرگس. 1397، نقض اینترنتی حقوق مالکیت صنعتی، قانون یار، دوره دوم، شماره 8، 91-57.
  • سیمایی صراف، حسین؛ حمدالهی، عاصف. 1394، مفهوم رقابت نامشروع تجاری و مقایسه آن با نهادهای مرتبط، پژوهش حقوق خصوصی، سال سوم، شماره 11، 69- 37.
  • شفیعی، فروزنده؛ دهقان چناری، مجید. 1398، بررسی نقض مالکیت فکری در فضای مجازی، قانون­یار، دوره سوم، شماره 10، 134-95.
  • نظام­الملکی، جعفر؛ مؤذن­زادگان، حسنعلی (1397)، جرم نقص حقوق ناشی از ثبت علائم تجاری در حقوق ایران با نگاهی به موافقت­نامه پاریس، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال نهم، شماره 2، 258-233.

 

  • Falvey, R. E., Foster, N., & Memedovic, O. (2006). The role of intellectual property rights in technology transfer and economic growth: theory and evidence. UNIDO.
  • Glaser, B. G. (2005). The grounded theory perspective III: Theoretical coding. Sociology Press.
  • Gorla, N., Chiravuri, A., & Chinta, R. (2017). Business-to-business e-commerce adoption: An empirical investigation of business factors. Information Systems Frontiers, 19(3), 645-667.
  • Leung, K. H., Choy, K. L., Siu, P. K., Ho, G. T., Lam, H. Y., & Lee, C. K. (2018). A B2C e-commerce intelligent system for re-engineering the e-order fulfilment process. Expert Systems with Applications, 91, 386-401.
  • Li, L., Chi, T., Hao, T., & Yu, T. (2018). Customer demand analysis of the electronic commerce supply chain using Big Data. Annals of Operations Research, 268(1-2), 113-128.
  • Maclntyre, Evan (2009) Business Law, London, Longman.
  • Martin, P. Y., & Turner, B. A. (1986). Grounded theory and organizational research. The journal of applied behavioral science, 22(2), 141-157.
  • Oliveira, T., Alhinho, M., Rita, P., & Dhillon, G. (2017). Modelling and testing consumer trust dimensions in e-commerce. Computers in Human Behavior, 71, 153-164.
  • S. Trademark Law (2013) U.S. Patent & Trademark Office, Federal Statutes.
  • UNCTAD, (2017) Consumer protection in electronic commerce, Intergovernmental Group of Experts on Consumer Protection Law and Policy Second session Geneva, United Nations Conference on Trade and Development, 3–4 July 2017.
  • Zhou, L., Wang, W., Xu, J. D., Liu, T., & Gu, J. (2018). Perceived information transparency in B2C e-commerce: An empirical investigation. Information & Management, 55(7), 912-927.