معیارهایی برای مقایسه و دسته بندی مدل های پایش و ارزیابی نظام های علم، فناوری و نوآوری

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 استادیار پژوهشکدۀ سیاست گذاری علم، فناوری و صنعت، دانشگاه صنعتی شریف

2 دانشجوی دکتری سیاستگذاری علم و فناوری دانشگاه علم و صنعت ایران، پژوهشگر پژوهشکده سیاستگذاری علم، فناوری و صنعت، دانشگاه صنعتی شریف

چکیده

در جهان امروز، که اقتصاد دانش بنیان در رفاه و رونق ملل و دستیابی به توسعۀ اقتصادی پایدار سهمی اساسی دارد، تقاضا برای ارزیابی وضعیت علم، فناوری و نوآوری در کشورها رو به افزایش است. پایش و ارزیابی علم و فناوری در سطح ملی با مبحث شاخص‏ های علم و فناوری و نوآوری و مدل مفهومی، که شاخص ها بر روی آن سوار می شوند، درهم آمیخته است. این پژوهشِ در پی کمک به سیاست گذار در طراحی مدل های ملی از طریق مقایسه، دسته بندی، الگوبرداری و استفادۀ روش مند از انبوهی از مد ل های متنوع ارزیابی نظام علم، فناوری و نوآوری است که سازما ن های بین المللی و کشورها آن ها را به شکلی گسسته از هم توسعه داده اند. برای این منظور شش معیار برای دسته بندی و مقایسۀ این مدل ها پیشنهاد شده اند که عبارت اند از پوشش (جامعیت)، پیاده سازی، سادگی، مقایسه پذیری، اهداف، و کارکردها (چارچوب سیسکاف) 3 این معیارها مبتنی بر مرور 22 مدل مطرح جهانی در قالب پروژۀ پژوهشی رصد وضعیت علم و فناوری ایران (طی سالهای 1393 - 1395) توسعه یافته اند. جانمایی تصویری این مدل ها برحسب چهار شاخص اول، منجر به طراحی دستگاه مختصات با چهار ربع و شانزده زیرربع شده است. برای معیارهای اهداف و کارکرد، به ترتیب 7 و 8 حالت خطی تعریف شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Criteria for Comparison and Categorization of M&E Models of STI Systems

نویسندگان [English]

  • Ali Maleki 1
  • Najmoddin Yazdi 2
چکیده [English]

In today’s world where knowledge-based economy is playing a major role in prosperity and welfare of nations toward a sustainable economic development, there is an increasing demand for monitoring and evaluation (M&E) of science, technology and innovation (STI) status of countries. Monitoring and evaluation (M&E) of science and technology (S&T) is intertwined with STI indicators and the conceptual model mapped on. The present research aid policy makers in designing national STI M&E models through providing comparison, categorization, benchmarking and systematic use of the plethora of diverse models available for monitoring and evaluation of STI systems being fragmentedly developed by countries and international organizations. In this regard, six criteria are suggested for comparison and categorization of these models, including coverage (comprehensiveness), implementation, simplicity, comparability, aims and functions (CISCAF framework). These criteria were developed by review of 22 well-known international and national models out of a research project on monitoring STI system of Iran during 2014-2016. Visual mapping of the first four criteria produced a Cartesian diagram composed of four main quadrants and 16 sub-quadrants. The aim and function criteria are composed of 7 and 8 states, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Science and Technology (S&T) Policy
  • Innovation Policy
  • Monitoring and Evaluation (M&E)
  • National Models for Monitoring of STI Systems