راهبردنگاری قانونی برای کودکان و نوجوانان در سیاست‌گذاری آموزشی

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

دانشیار گروه حقوق جزا و جر مشناسی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

آموزش و تحصیل حق یا امتیازی است که در دسترس کودکان و نوجوانان قرار می گیرد تا نتایج آن در بهبود کلی حقوق آنان مؤثر واقع شود. فقط با آموزش است که کودکان به جهان خارج از فرهنگ فقر دسترسی دارند و از راه فراگیری علوم و مهارت ها، ارزش های معنوی را می یابند و به سوی زندگی توأم با خوشبختی هدایت می شوند. هدف از مقالۀ حاضر، شناسایی این حق کودکان و نوجوانان در راهبرد اسناد بین المللی و مقررات ایران است. تحقیق حاضر براساس روش توصیفی و تحلیلی و برپایۀ اسناد و منابع کتابخانه ای نگاشته شده است. ازجمله حق های بنیادین بشری مدنظر سیاست گذاران، آموزش و تحصیل کودکان و نوجوانان است تا با بهره مندی از این حق، از حیث اجتماعی بازپذیر شوند و با پذیرش تکالیف خود بتوانند در رشد و توسعۀ جوامع ملی و بین المللی، درمقام شهروند مؤثر باشند. حق آموزش و تحصیل کودکان و نوجوانان در کنوانسیون یونسکو بر ضد تبعیض در آموزش و کنفرانس جهانی در حوزۀ آموزش برای همگان شناسایی شده است، اما در قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیلِ اطفال و جوانان ایرانی و قانون حمایت از کودکان و نوجوانان، با راهبردهای ناقصی تضمین شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Legal Strategy for Children and Teenagers in Educational Policy Making

نویسنده [English]

  • Jamal Beigi
Associate Professor of Criminal Law and Criminology, Islamic Azad University, Maragheh Branch, Iran
چکیده [English]

Education and Learning is a right available to children and teenagers to have a good realization at their rights. By education children can go beyond the poverty culture and by acquiring skills could get the spiritual values, have a fortunate life. The purpose of this paper is identifying of this right of children and teenagers in the strategy of international documents and regulations of Iran. The current paper is using description-analytic method as well as digital-library sources. One of the fundamental human rights of policy makers, education and learning of children and teenagers, so that by exercising this right, they can re-enacted socially and accept responsibilities, be effective citizens in the development of national and international societies. Educational rights of children and teenagers, in Convention against Discrimination in Education and World Conference on Education for All has been identified. But in the Feasibilities of Education & Supporting Law of Children and Teenagers and Act for the Protection of Children & Teenagers, is guaranteed by incomplete strategies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Legal Strategy
  • Child
  • Teenager
  • Educational Policy Making
  • International Documents
  • Iran Regulations
  1. منابع و مآخذ

    1. اسدی نژاد، سید محمد؛ رستمی چلکاسری، عبادالله و مرادی، فاطمه، حق آموزش و تربیت کودک در قوانین ایران و اسناد حقوق بشر، فصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، سال20، 1394، ش62.
    2. احمدی، علی‌محمد، آموزش‌وپرورش به‌عنوان حق مردم بر حکومت از دیدگاه حکومتی امام علی(ع)، مجموعه مقالات همایش تربیت در سیره و کلام امام علی (ع)، گردآورنده اعرافی، علی‌رضا و همکاران، چاپ اول، تهران: تربیت اسلامی، 1380.
    3. انصاری، باقر، حق کودک به آموزش در نظام بین‌المللی حقوق بشر، مجله حقوق اسلامی، سال دهم، 1392، ش36.
    4. انصاری، عبدلله، پیاده سازی اقتصاد مقاومتی در آموزش وپرورش؛ برنامه اقدام، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال19، 1395، ش70.
    5. افراسیابی، علی، امکان بازپذیری اجتماعی بزهکاران در بسترهای کیفری و پسا کیفری موجود، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، 1389، سال5، ش15.
    6. ایزدی، صمد و واردی، سید احمد، نقد نقشه جامع علمی کشور از منظر برنامه‌ریزی راهبردی، اولین کنفرانس حکمرانی و سیاست‌گذاری عمومی، 1396، قابل‌دسترسی در سایت https://www.civilica.com
    7. باهر، حسین، نگاهی پیرامون حقوق جهانی کودک و نوجوان، ماهنامه دادرسی، 1376، ش6-5.
    8. برترین نظام‌های آموزشی جهان/ در کجای آموزش جهان ایستاده‌ایم؟، 1398، قابل‌دسترسی در سایت http://www.ion.ir/news
    9. بناوت، آرون و همکاران، مجموعه جدید گزارش پایش جهانی آموزش2016 آموزش برای مردم و سیاره زمین: آفرینش آینده‌ای پایدار برای همه، ترجمه کاوه مستشاری، چاپ نخست، یونسکو، 2016.
    10. بیگی، جمال، بزه دیدگی اطفال در حقوق ایران، چاپ دوم، تهران: نشر میزان، 1388.
    11. بیگی، جمال، بررسی تطبیقی حق آموزش و تحصیل کودکان در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی، مجموعه مقالات همایش ملی حقوق مدارس، تدوین و تنظیم داداش زاده، علیرضا و حسینی، سید موسی، چاپ اول، قم: انتشارات چشمه‌سار قم، 1389.
    12. بی‌نا، حقوق بشر در جهان امروز اولویتی برای سازمان ملل متحد، ترجمه مرکز مطالعات عالی بین‌المللی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران: مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد، 1379.
    13. پروین، فرهاد، حقوق بشر و حقوق بشر اسلامی، اطلاعات، 1377، ش21536.
    14. تکمیل همایون، ناصر، آموزش کودکان و نوجوانان در آغاز تاریخ ایران، فصلنامه فرهنگ، 1367، ش3-2.
    15. توسلی نایینی، منوچهر، جنگ و حقوق کودکان آواره و بی سرپرست، فصلنامه فقه و حقوق خانواده، 1382، ش32.
    16. توسلی، غلامعلی، حق آموزش، فصلنامه حقوق بشر، 1351، ش 9.
    17. دارابی، شهرداد، پیشگیری از جرم در مدل مردم‌سالار سیاست جنایی، چاپ اول، تهران: نشر میزان، 1395.
    18. دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ وزارت آموزش‌وپرورش و شورای عالی آموزش‌وپرورش، سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، 90-1389.
    19. دهقان، حسین، ارزش های ابرازی تحصیل به مثابه عاملی برای افزایش سرمایه انسانی و توسعه ملی، فصلنامه تعلیم و تربیت، 1383، ش78.
    20. دیالو، سلیمان، سخنرانی به مناسبت برگزاری همایش حقوق کودک، ضمیمه خلاصه سخنرانی‌های همایش حقوق کودک، تهران: 30 آبان، 1379.
    21. رحمت‌اللهی، حسین و دانش ناری، زهرا، حق و آزادی آموزش‌وپرورش، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال سوم، 1393، ش7.
    22. زینالی، همزه، نوآوری های قانون حمایت از کودکان و نوجوانان و چالش های فراروی آن، فصلنامه رفاه اجتماعی، 1382، ش7.
    23. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، سند تطبیق برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (99-1395) باسیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، چاپ اول، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، مرکز اسناد، مدارک و انتشارات، 1394.
    24. سازمان برنامه‌وبودجه کشور، گزارش عملکرد قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سال1396، ج3، چاپ اول، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، مرکز اسناد، مدارک و انتشارات، 1397.
    25. سلامتی، یعقوب؛ اخوان فرد، مسعود و طالقانی، حسین، تکلیف بر رعایت حق بر آموزش در حقوق اسلامی و مقررات حقوق بشر، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال هشتم، 1394، ش4.
    26. شاملو، باقر، حق بر آموزش در شریعت اسلام و اسناد بین‌المللی، خبرنامه آیینه دانشگاه، دانشگاه شهید بهشتی، 1388، ش6-5.
    27. علاسوند، فریبا، عدالت جنسیتی به‌مثابه یک مفهوم تفسیرپذیر و نامتعین، فصلنامه مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده، سال اول، 1397، ش1.
    28. فانی، علی‌اصغر، گزارش کشوری وزارت آموزش‌وپرورش، خلاصه سخنرانی‌های همایش حقوق کودک، تهران: 30 آبان، 1379.
    29. قاضی شریعت پناهی، ابوالفضل، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، چاپ سیزدهم، تهران: نشر میزان، 1393.
    30. لازرژ، کریستین، سیاست جنایی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ اول، تهران: انتشارات موسسه نشر یلدا، 1375.
    31. لطیفی، علی، نشست مواجهه با اسناد بین‌المللی در عرصه تعلیم و تربیت؛ پنل دوم «بررسی محتوایی سند آموزشی 2030 با تأکید بر مباحث جنسیتی»، مرکز تحقیقات زن و خانواده واحد تهران، شهریور1396.
    32. مبشری، اسدالله، حقوق بشر، چاپ اول، تهران: دفتر نشر فرهنگ  اسلامی، بی‌تا.
    33. متین دفتری، احمد، حقوق بشر و حمایت بین‌المللی آن، چاپ اول، تهران: چاپخانه بهمن، 1348.
    34. محمدیان، محی‌الدین بهرام، آموزش‌وپرورش در گام دوم انقلاب چه چرخش‌هایی نیاز دارد؟، 1398، قابل‌دسترسی در سایت https://www.tasnimnews.com
    35. مدیر نیا، سید جواد، حقوق کودک «حضانت اطفال در حقوق مدنی ایران، اسلام و فرانسه»، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1353.
    36. مگنوسون، تریه و همکاران، فشرده مجموعه اسناد ملی و بین‌المللی در زمینه تعلیم و تربیه در افغانستان، ترجمه سید وحید دادگر (بنیاد خرد)، چاپ اول، کابل: یونسکو کابل، 2010.
    37. مستقیمی، مهدیه سادات، رویکردی تطبیقی به خاستگاه‌های فلسفی مسائل اجتماعی زنان در اسلام و فمینیسم؛ نگاه اسلام به آموزش و تحصیل زنان، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، 1380، ش11.
    38. مشعلی، بهزاد؛ شبانی، حسن؛ حاجیانی، ابراهیم و قنبری، علی اله، خاستگاه آینده‌نگاری و جایگاه آن در سیاست‌گذاری بخش عمومی، فصلنامه آینده‌پژوهی مدیریت، سال 29، 1397، ش115.
    39. نجفی ابرندآبادی، علی حسین، بزهکاری، احساس ناامنی و کنترل، بررسی کمیته فرانسوی مطالعات پیرامون خشونت و بزهکاری و توصیه‌های آن در زمینه سیاست جنایی، فصلنامه حقوقی دادگستری، 1376، ش22.
    40. نوظهوری، رامین، آسیب‌شناسی آموزش فراگیر در آموزش‌وپرورش، فصلنامه تعلیم و تربیت استثنایی، 1388، ش97.
    41. نیازپور، امیر حسن، ﺣﻖ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﺮ ﺗﺤﺼﻴﻞ در ﻗﻠﻤﺮو ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺟﻨﺎﻳﻲ ﺗﻘﻨﻴﻨﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ و ایران، فصلنامه اندیشه‌های ﺣﻘﻮق ﻛﻴﻔﺮی، ﺳﺎل اول، 1394، ش1.
    42. نیاورانی، صابر، منزلت حق بر آموزش در نظام بین‌المللی حقوق بشر، فصلنامه تحقیقات حقوقی، 1389، ش52.
    43. نیک‌اندیش، رضا، تجربیات آموزش‌وپرورش شهر شانگهای در سال 2016، 1398، قابل‌دسترسی در سایت http://www.sedayemoallem.ir
    44. Cairo Declaration on Human Rights in Islam (1990), Available at: http://hrlibrary.umn.edu/instree/cairodeclaration.html
    45. Convention against Discrimination in Education (1960), Available at: http://portal.unesco.org/en/ev.phpURL_ID=12949&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html
    46. Convention on the Rights of the Child (1989), Available at:  http://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/CRC.aspx
    47. Dakar Framework for Action, Education for All: Meeting Our Collective Commitments (2000), Available at: https://resourcecentre.savethechildren.net/library
    48. Declaration of the Rights of the Child (1959), Available at: http://www.ohchr.org/EN/Issues/Education/Training/Compilation/Pages/aspx
    49. Development Assistance Committee (2011), Available at:  http://www.oecd.org/development/developmentassistancecommitteedac.htm
    50. Haddad, W.؛ Colletta, N.؛ Fisher, N.؛ Lakin, M. & Rinaldi, R., Final Report World Conference on Education for All: Meeting Basic Learning Needs, 5-9 March 1990 Jomtien, Thailand, Published by the Inter-Agency Commission (UNDO, UNESCO, UNICEF, WORLD BANK) for the World Conference on Education for All, First Printing: May1990.
    51. http://www.unwomen.org.
    52. https://en.unesco.org.
    53. Implementation hand book convention on the right of the child (1988), Geneva gannury.
    54. International Conference on Human Rights (Tehran Declaration) (1968), Available at:  http://www.unfpa.org/events/international-conference-human-rights
    55. International Conference on Primary Health Care, Alma-Ata, USSR, 6-12 September (1978), Available at: http://apps.who.int/medicinedocs/en/m/abstract/Js21369en
    56. International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, G.A. res. 2200A (XXI), 21 U.N.GAOR Supp. (No. 16) at 49, U.N. Doc. A/6316 (1966), 993 U.N.T.S. 3, entered into force Jan. 3, 1976.
    57. International review of penal law, Eres, Vol.62, 1995.
    58. Lepi, K., The Top 10 Education Systems in the World, Edudemic, May 2014.
    59. Lombardo, E. Integrating or Setting the Agenda? Gender Mainstreaming in the European Constitution-Making Process, Social Politics Journal, (2005), 12 (3).
    60. Promoting Equality of Educational Opportunity, Canada Report for the UNESCO Eighth Consultation of Member States on the Implementation of the Convention and Recommendation against Discrimination in Education, Council of Ministers of Eduction, Canada (2012).
    61. Ssenyonjo, M., Economic, Social and Cultural Rights in International Law, Hart Publishing, 2009.
    62. The Salamanca Statement and Framework for Action on Special Needs Education (1994), Available at:  http://www.right-to-education.org/resource/salamanca-statement-and-framework-action-special-needs-education
    63. Universal Declaration of Human Rights (1948), Available at: http://www.un.org/en/universal-declaration-human-rights
    64. Verheyde (Eds.), a Commentary on the United Nations Convention on the Rights of the Child, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden, 2006.
    65. World Declaration of Education for All & Framework for Action to Meet Basic Learning Needs (1994), Jomtien, Thailand 5-9 March 1990, Published by UNESCO for the Secretriat of the International Consultative Forum on Education for All, 7, place de Fontenoy 75352 PARIS 07 SP, Third printing: Paris, September.
    66. World Declaration on the Survival, Protection and Development of Children (1990), Available at:  https://www.unicef.org/wsc/declare.htm
    67. World Program of Action for Youth to the Year 2000 and beyond (1995), United Nations, general assembly, A/50/728.
    68. World Summit for Social Development, Copenhagen (1995), Available at:   http://enb.iisd.org/wssd95.html
    69. Zermatten, J., The Best Interests of the Child Literal Analysis, Function and Implementation, Working Report (2010), Available at: http:// www.childsrights.org.