شناسایی موانع موفقیت کامل برنامۀ توسعۀ دولت الکترونیک از دید مسئولان و شهروندان و ارائۀ راهکارهایی برای موفقیت در آن (مطالعه ای کیفی در استان هرمزگان)

بهبودی, محمدرضا; احمدی کهنعلی, رضا; قاسمی, آرزو

شناسایی موانع موفقیت کامل برنامۀ توسعۀ دولت الکترونیک از دید مسئولان و شهروندان و ارائۀ راهکارهایی برای موفقیت در آن (مطالعه ای کیفی در استان هرمزگان)

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

¹ استادیار مدیریت کسب و کار، دانشکدۀ مدیریت و حسابداری دانشگاه هرمزگان، بندرعباس

² دانشیار مدیریت صنعتی، دانشکدۀ مدیریت و حسابداری دانشگاه هرمزگان، بندرعباس

³ کارشناس ارشد مدیریت دولتی، دانشکدۀ مدیریت و حسابداری دانشگاه هرمزگان، بندرعباس

چکیده

در شهر نشینی امروزی، به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش های گوناگون به منظور افزایش بهره وری و ارتقای خدمات رسانی ضروری است و مهم ترین نتیجۀ آن افزایش رضایت مردم خواهد بود، به شرطی که دولت الکترونیک صحیح و با موفقیت انتظام داده شود. با وجود تصویب و اجرای برنامه های متعدد طی سال های گذشته در ایران، دولت الکترونیک توفیق چندانی نیافته است. از این رو، در این پژوهش کوشش شده است موانع موفقیت کامل برنامۀ توسعۀ دولت الکترونیک از دید مسئولان دولتی و شهروندان بررسی و راهکارهایی برای تحقق موفقیت آمیز آن ارائه شود. با توجه به ماهیت سؤالات پژوهش، روش پژوهش کیفی است و برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها مطالعات عمیقی انجام گرفته است. جامعۀ آماری تحقیق شامل مسئولان دستگاه های دولتی مرتبط با دولت الکترونیک و دفاتر ارائه دهندۀ خدمات الکترونیکی و شهروندان در استان هرمزگان است. برای جمع آوری داده ها از مصاحبۀ نیمه ساختارمند استفاده شده و داده های حاصل از مصاحبه با روش هفت مرحله ای کلایزی و با استفاده از نرم افزار MAX QDA تجزیه وتحلیل گردیده است. نتایج یافت شده نشان می دهد که موانع شناسایی شده از دید مسئولان به ترتیب فراوانی در پنج دسته قرار می گیرند: موانع انسانی، فنی-ساختاری، سیاسی-قانونی، اقتصادی و فرهنگی. موانع شناسایی شده از دید شهروندان نیز به ترتیب فراوانی در چهار دسته طبقه بندی می شوند: موانع انسانی، فنی-ساختاری، اقتصادی و فرهنگی. سرانجام، راهکارهایی در این زمینه ارائه می شود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.24767220.1398.09.1.4.8

عنوان مقاله [English]

Identifying the Causes of E-Government Development Plan Failure in Iran from Authorities and Citizens Perspectives and Providing Solutions for Its Success. (Qualitative Study in Hormozgan Province)

نویسندگان [English]

Mohammadreza Behboudi ¹
Reza Ahmadi Kahneali ²
Arezoo Ghasemi ³

¹ Assistance Prof., Faculty of Management and Accounting, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran

² Associate Prof., Faculty of Management and Accounting, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran

³ MSc. in Public Management, Faculty of Management and Accounting, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran

چکیده [English]

In modern urbanization, applying information and communication technology in government relationships with citations increase and improve the level and quality of services and public satisfaction. In Iran e-government project has been started many years ago, but due to some barriers or challenges, still is not a successful program. In this study, we try to identify the cause of e-government failure and introduce some solutions. Since both the government and citizens in e-government as providers and users of these services are important; accordingly, this research, studies e-government barriers from the both perspective of authorities and citizens. An in-depth qualitative research method was conducted to answer research questions. 30 semi-structured interviews were conducted with governmental authorities and private offices provider of e-government services and citizens in Hormozgan province. Collected data was analyzed by using the 7 step of Colaizzi’s method with help of MAXQDA software. The findings showed that barriers from the perspective of authorities are in 5 categories including human barriers, technical-structural barriers, economical barriers, political-legal barriers and cultural barriers. The identified barriers from the perspective of citizens were classified into 4 classes in order of importance embraces human barriers, technical-structural barriers, cultural barriers and economical barriers. Ultimately, some useful solutions were presented to overcome these barriers.

کلیدواژه‌ها [English]

Electronic government
Barriers complete success
Success strategies
Qualitative research

مراجع

اقبالی برمچی، طالب.، و سرداری، احمد. (1395). شناسایی عوامل موثر بر اجرای موفقیت آمیز دولت الکترونیک در سازمان بنادر و دریانوردی کشور (مورد مطالعه: بنادر و دریانوردی شمال ایران). سومین کنفرانس جهانی مدیریت، اقتصاد حسابداری و علوم انسانی در آغاز هزاره سوم.

الوانی، سیدمهدی.، و بودلایی، حسن. (1389). پدیدارشناسی در مطالعات کیفی. فصلنامه علوم مدیریت ایران، 5(19)، 61-33.

برنامه جامع فناوری اطلاعات ایران(1)، گزارش وضعیت موجود دولت الکترونیکی در ایران .(1387). http://mis.iran.ir/FA/Publications/Pub-10

برنامه توسعه و کاربری فناوری ارتباطات و اطلاعات ایران (1381). http://itc.ir

تیموری اصل، یاسر.، و شهرخی، بهروز. (1397). بررسی موانع استقرار دولت الکترونیک در شرکت منطقه یک عملیات انتقال گاز استان خوزستان. (کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، ایران.

ثقفی، فاطمه.، علی احمدی، علیرضا.، قاضی نوری، سیدسپهر.، و حورعلی، منصوره. (1394). تدوین و شناسایی سناریوهای امکان پذیرآینده خدمات دولت الکترونیک ایران در افق 1404. فصلنامه مدیریت فناوری اطلاعات، 7 (22) ، 68-49.

جمالی روشتی، سعید.، و رشیدی ابراهیم حصاری، اصغر. (1394). شناسایی موانع تحقق کامل دولت الکترونیک در ادارات مربوط به مدیریت شهری با تاکید بر توسعه پایدار (مورد مطالعه: مراغه). اولین کنگره بین المللی زمین، فضا و انرژی پاک.

حقیقی نسب، منیژه.، بازایی، قاسم علی.، و قاسمی، سمیرا. (1392). شناسایی عوامل تاثیرگذار بر پذیرش خدمات دولت الکترونیک از دیدگاه شهروندان. (پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ایران.

درگاه پایش جامعه اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران (1397).mis.ito.gov.ir/web

دیوسالار، سمانه. (1391). بررسی موانع و راهکارهای تحقق کامل دولت الکترونیکی و بیان وضعیت دولت الکترونیک در ایران. اولین همایش منطقه ای پژوهش ها و راهکارهای نوین در حسابداری و مدیریت.

راشکی، مسعود. (1390). دولت الکترونیک گامی به سوی شهرند مداری. فصلنامه دیدگاه، 3(14)، 68-94.

رحیمی، غلامرضا.، امیری، سعیده.، و قربانی نامور، فرخ. (1395). شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر پیاده سازی موفقیت آمیز طرح های دولت الکترونیک در شرکت مخابرات شهر تبریز و ارائه الگوی مطلوب. فصلنامه مطالعات مدیریت و کارآفرینی، 2(2/1).142-153.

رکن الدین افتخاری، عبدالرضا.، آقایاری هیر، محسن.، منتظر، غلامعلی.، و پورطاهری، مهدی. (1391). ارزیابی تحقق دولت الکترونیک در روستاهای ایران. مدرس علوم انسانی- برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره شانزدهم، شماره 2، صص 1-17.

رنجبر، هادی.، حق دوست، علی اکبر.، صلصالی، مهوش.، خوشدل، علیرضا.، سلیمانی، محمدعلی.، و بهرامی، نسیم. (1391). نمونه گیری در پژوهش های کیفی: راهنمایی برای شروع. مجله دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 10 (3)، 250-238.

زنده بودی، فاطمه.(1390). موانع تحقق دولت الکترونیک از دیدگاه شهروندان شهر تهران (مطالعه تطبیقی شهروندان مناطق بافت فرسوده و غیرفرسوده ).پایان نامه کارشناسی ارشد. اجتماعی و علوم دانشگاه علامه طباطبایی، ایران.

سازمان فناوری اطلاعات ایران (1397). www.ito.gov.ir

سجادی، سیده فاطمه. (1395). شناسایی موانع پذیرش و گسترش دولت الکترونیک از دیدگاه کارکنان سازمان امور مالیاتی حوزه شهرستان ساوه و زرندیه. کنفرانس بین المللی نخبگان مدیریت.

سرلک، محمدعلی.، امیرخانی، امیرحسین.، و زارعی، مینا. (1390). پذیرش خدمات دولت الکترونیک در سازمان امور مالیاتی (مطالعه موردی: اداره کل امور مالیاتی غرب تهران). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور مرکز تهران، ایران.

سرفرازی، مهرزاد؛ معمارزاده، غلامرضا. (1384). متدولوژی پیاده سازی دولت الکترونیک. دومین کنفرانس بین المللی مدیریت فن آوری اطلاعات و ارتباطات، تهران، سالن همایش های هتل بین المللی المپیک.

طاهرپورکلانتری، حبیب الله.، رهنورد، فرج الله.، و حسینی مرام، سیدمحمدتقی. (1391). شناسایی موانع پیاده سازی دولت الکترونیک در دستگاه های دولتی استان قم. فصلنامه فرایند مدیریت و توسعه، 25(4). 112-87.

طاهرپورکلانتری، حبیب الله.، و ملکان، آسیه. (1394). سنجش میزان پذیرش دولت الکترونیک و شناسایی عوامل موثر بر آن در سازمان های دولتی شهر قزوین. (کارشناسی ارشد). موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، ایران.

عابدی، حیدرعلی. (1388). کاربرد روش تحقیق پدیده شناسی در علوم بالینی. فصلنامه راهبرد، 19(54)،224-207.

عباس زاده، محمد. (1391). تاملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی. فصلنامه جامعه شناسی کاربردی، 23(1)،34-19.

فقیهی، مهدی.، و معمارزاده طهران، غلامرضا. (1394). مدل توسعه دولت الکترونیک در ایران 1404. فصلنامه مدیریت فناوری اطلاعات، 7(1)، 142-125.

فقیهی، مهدی. (1390)." تاریخچه دولت الکترونیک در جهان".بازیابی شده در: http://mfaghihi.ir./2011/07.

قلی پور، رحمت الله؛ توفیقی رخی، غلامرضا (1388). بررسی موانع ایجاد دولت الکترونیک در ایران با تمرکز بر مشکلات مربوط به تبادلات پولی و مالی از طریق شبکه ی بانکی در کشور. پژوهشنامه مدیریت اجرایی، سال نهم، شماره 2، پیاپی 36، صص 83-106.

قویدست، ناصر.، و محرابی، جواد. (1395). ارزیابی موانع اجرای دولت الکترونیک در آموزش و پرورش (مورد مطالعه: اداره کل آموزش و پرورش استان قزوین). اولین کنفرانس بین المللی دستاوردهای نوین پژوهش در مدیریت، حسابداری و اقتصاد.

نوروزی، علی.، عبدالمنافی، سعید.، و هاشمی، فاطمه. (1396). بررسی عوامل موثر در استفاده از خدمات دولت الکترونیک توسط شهروندان (مطالعه موردی:کاربران و استفاده کنندگان از وب سایت های دولتی در شهر بوشهر). (کارشناسی ارشد). دانشگاه پیام نور استان هرمزگان، ایران.

یعقوبی، نورمحمد؛ و انصاری، سعید. (1393). ارائه مدل جامع عوامل موثر بر موفقیت استقرار دولت الکترونیک. دومین همایش ملی مدیریت کسب و کار.

Alshibly, H.,& Chiong, R. (2015). Customer empowerment: Does it influence electronic government

success? A citizen-centric perspectiv.The Journal of Electronic Commerce Research and Applications, (14)6,393-404.

Anthopoulos, L., Reddick, C. G., Giannakidou, I., & Mavridis, N. (2016). Why e-government projects fail? An analysis of the Healthcare.gov websit .The Journal of Government Information Quarterly,(33)1,161-173.

Athmay, A., Fantazy, K., & Kumar, V. (2016). E-government adoption and user’s satisfaction: an empirical investigation. EuroMed Journal of Business, 11 (1), 57-83.

Danila, R., & Abdullah, A. (2014). User's Satisfaction on E-government Services: An Integrated Model. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 164, 575-582.

Huang, Z., & Benyoucef, M. (2014). Usability and credibility of e-government websites. Government Information Quarterly, 31(4), 584-595.

kurfal,M.,Arifoglu,A.,Tokdemir,g.,and Pacin,y.(2017). Adoption of e-government services in Turkey. Journal Computers in human behavier, 66,168-178.

Meijer, A., & Bekkers, V. (2015). A metatheory of e-government: Creating some order in a fragmented research field. Government Information Quarterly, 32(3), 237-245.

Mohamamed A.Nour (2008), Acontex based integrative framework for e government initiatives, ELSEVIER,pp.448 461.

Rana, N. P., & Dwivedi, Y. K. (2015). Citizen's adoption of an e-government system: Validating extended social cognitive theory (SCT). The journal of Government Information Quarterly, 32(2), 172-181.

Stowerd, G.N.L. (2004) measuring the performance of EGovernment, IBM center for the bsiness of Government.

Sorn-in, K., Tuamsuk, K., and Chaopanon,W. (2015).Factors affecting the development of e-government using a citizen-centric approach. journal of science and technology policy management , 6(3),145-152.

Veeramootoo,N.,Nunkoo.R.,,&Dwivedi,y.k.(2018).What determines success of an e-government service?Validation of an integrative model of e-filing continuance usage. The journal of Government Information Quarterly, (35)2,161-174.

Venkatesh, V., Sykes, T.A., & Venkatraman, S. (2014). Understanding e-government portal use in rural India: Role of demographic and personality characteristics. Information Systems Journal, 24(3), 249–269.

Verkijika,S.F.,&De Wet,L.(2018). E-government adoption in sub-Saharan Africa. The Journal of Electronic Commerce Research and Applications, (30),83-93.

Zhao, F., Shen, K. N., & Collier, A. (2014). Effects of national culture on e-government diffusion—A global study of 55 countries.Journal Information & Management, 51(8), 1005-1016.