خط‌مشی آمایش در بخش کشاورزی، نقدهایی از منظر عدالت

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

1 پژوهشگر حوزه سیاستگذاری کشاورزی، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و مدیریت دولتی و سیاستگذاری عمومی دانشگاه امام صادق (ع).

2 پژوهشگر هسته سیاست کشاورزی مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع)، دانش آموخته کارشناسی ارشد معارف اسلامی و مدیریت دولتی و سیاست گذاری عمومی دانشگاه امام صادق (ع)

3 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی و پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

کشاورزی، به‌عنوان عرصه‌ای علمی، همانند دیگر عرصه‌های زندگی اجتماعی نیازمند رویکردهای برنامه‌ریزی مناسبی است که، ضمن توجه به مصالح ملی، نگرشی فضایی به ظرفیت‌های منطقه‌ای داشته باشد تا، علاوه‌بر توسعۀ اقتصادی، مانع بروز عدم تعادل‌های منطقه‌ای و بی‌عدالتی گردد؛ چراکه بی‌عدالتی موجبات تضعیف قوام اجتماعی را فراهم می‌کند. آمایش سرزمین، که از رویکردهای برنامه‌ریزی فضایی محسوب می‌شود، مدعی توجه به رشد استعدادهای منطقه‌ای و رفع بی‌تعادلی است. اما در اینکه چه تصوری از عدالت دارد و در مبانی خود کفایت نظری و شفافیت دارد یا نه جای سؤال است. در این پژوهش، با روش موردکاوی کیفی، آمایش سرزمین از منظر عناصر ماهوی عدالت تحلیل و ابهام‌های آن درخصوص عدالت بیان می‌شود. خط‌مشی‌گذارانِ عرصۀ کشاورزی که دغدغۀ عدالت دارند باید از این ابهام‌ها و سؤالات آگاه باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Territorial Planning Policy in Agriculture Sector; Justice Oriented Critics

نویسندگان [English]

  • Ali Reza Jannesary 1
  • Morteza Teimourian 2
  • Mohammad Sadiq Torabzadeh 3
1 Researcher of Agricultural Policy Field; MSc. Student, Imam Sadiq University
2 Researcher of Agricultural Policy Group of Roushd Center of Imam Sadiq University; MSc. Graduated, Imam Sadiq University
3 Ph.D. Student of Public Administration & Researcher of Rushd Center of Imam Sadiq (A.S) University
چکیده [English]

Agriculture as an academic field, like the other majors of social life, needs appropriate planning approaches based on a spatial perspective into regional capacities as much as national interests. Therefore, in addition to economic growth, spatial  perspective prohibits regional imbalance and injustice because the emergence of injustice weakens social stability. As one of the approaches in spatial planning, territorial planning considers growth of regional potentials to remove imbalance. But, its perception of justice as well as its theoretical sufficiency and clarity are subject to vagueness. This research, by qualitative research method, analyzes territorial planning from the perspective of essential elements of justice, showing how it suffers from some vagueness about justice. So, agricultural policy-makers should beware of these vague questions concerning justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Territorial Planning
  • Agriculture
  • Justice
  • Balance
  • Potential
منابع 
ارباب، پارسا (1389). «بررسی برنامه‌ریزی فضایی در فدراسیون روسیه». آمایش سرزمین، دورۀ 2، شمارۀ 3، ص 145-168.
پورعزت، علی‌اصغر (1387). مبانی دانش ادارۀ دولت و حکومت (مبانی مدیریت دولتی). تهران: سمت.
تراب‌زاده، محمدصادق (1391). «ارزیابی نظریه‌های عدالت در خط‌مشی‌های آموزشی جمهوری اسلامی ایران (مطالعۀ موردی: خط‌مشی ملی ادارۀ مدارس). پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
توسلی، حسین (1375). مبانی نظری عدالت اجتماعی. تهران: بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی.
تیسن، ویل ای. اچ،. و واکر، وارن ای (1394). تحلیل خط‌مشی عمومی؛ پیشرفت‌های جدید. ترجمۀ حسن دانایی‌فرد و هانیه احمدی. تهران: نشر صفار.
زالی، نادر (1391). «آسیب‌شناسی برنامه‌ریزی در ایران با پیشنهاد مأموریت‌محوری در سیاست‌گذاری‌های توسعۀ منطقه‌ای». برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دورۀ 2، شمارۀ 6، ص 81-89.
سرور، رحیم، و اسماعیل‌زاده، حسن (1386). «آمایش سرزمین، پیش‌نیاز عدالت اجتماعی (مقدمه‌ای بر نقش آمایش سرزمین در تحقق عدالت اجتماعی و توسعۀ پایدار)»، جغرافیای سرزمین، شمارۀ 14، ص 75-88.
سریرافراز، محمد، و فهیمی‌فر، فاطمه (1387). «آمایش سرزمین (برقرارکنندۀ عدالت اجتماعی اسلامی درجهت تحکیم انسجام اسلامی)». اندیشۀ تقریب، دورۀ 4، شمارۀ 3، ص 133-146.
شریف‌زادگان، محمدحسین، و رضوی، امیر (1389). «ارزیابی فرایند برنامه‌ریزی آمایش سرزمین در ایران و راهکارهای بهبود آن»، علوم محیطی، دورۀ 7، شمارۀ 4، ص 87-100.
شیخی، محمد (1376). «جایگاه برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران (ضرورت‌ها، مشکلات و طرح چند پیشنهاد)». اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شمارۀ 121 و 122، ص 182-189.
شیخی، محمد (1380). «برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران 1360-1380 (ضرورت‌ها، گرایش‌ها و چالش‌ها)». مدیریت شهری، شمارۀ 6، ص 18-25.
صنیعی، احسان (1390). «آمایش سرزمین راهی به‌سوی تعادل نظام شهری و توسعه‌یافتگی». مجلۀ اقتصادی، دورۀ 11، شمارۀ 9 و 10، ص 169-180.
عندلیب، علیرضا و ثابت‌قدم، سیدمحمدعلی (1388). «نقش درآمدهای پایدار توسعۀ شهری در برنامه‌ریزی فضایی ـ کالبدی». هویت شهر، دورۀ 3، شمارۀ 5، ص 85-98.
فاطمی امین، سیدرضا و مرتضایی، اشرف (1392). برنامۀ راهبردی زنجیرۀ تأمین فراورده‌های غذایی. تهران: جهاد دانشگاهی، واحد شهید بهشتی.
فلاح میری، سیدحمید، پیردشتی، همت‌الله، ضیاء‌تبار احمدی، میرخالق، و قلیچ‌نیا، حسن (1387). «پهنه‌بندی توان اکولوژیک کشاورزی حوزۀ معرف کسیلیان با سامانۀ اطلاعات جغرافیایی». محیط‌شناسی، شمارۀ 48، ص 115ـ126.
کارکن، محمد، ورمزیار، حسن، و عزیزخانی، فاطمه (1391). مجموعه مطالعات الگوی مطلوب برنامه‌ریزی برای ایران (گذری بر روند تدوین برنامۀ آمایش سرزمین). تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
لطیفی، غلامرضا (1388). «نیم‌نگاهی به برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران و جهان». کتاب ماه علوم اجتماعی، شمارۀ 20، ص 20-29.
محفوظی، محسن، مخدوم، مجید، و درویش‌صفت، علی‌اصغر (1380). «آمایش سرزمین حوزۀ آبخیز دادقان با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی»، محیط‌شناسی، شمارۀ 27، ص 99-108.
مخدوم، مجید، و شریفی‌پور، رزیتا (1383). «آمایش سرزمین حوزۀ آبخیز کبار ـ کهک قم با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی». محیط‌شناسی، شمارۀ 34، ص 89-96.
معصومی، سیدحسن (1383). «مسائل و چالش‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران». برنامه، شمارۀ 68، ص 83-98.
مؤمنی، مهدی، مبارکی، امید، و جنابی، نرگس (1392). «آمایش سرزمین و مدیریت توسعۀ فضایی (موردمطالعه: شهرستان ملکان)». مطالعات مدیریت شهری، دورۀ 5، شمارۀ 1، ص 46-56.
واعظی، احمد (1388). نقد و بررسی نظریه‌های عدالت. قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمه‌الله علیه.
ورمزیار، حسن، و تهرانی، ایمان (1389). ارزیابی کلی برنامه‌های توسعه بعد از انقلاب. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
Greenberg, J. (1987). “A Taxonomy of Organizational Justice Theories”. The Academy of Management Review. 12, pp. 9-22.
Konow, J. (2003). “Which Is The Fairest One of All? A Positive Analysis of Justice Theories”. Journal of Economic Liter-ature. 41 (4), pp. 118-239.