گذارهای اجتماعی- فنی در رژیم مدیریت منابع نفت و گاز در ایران

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای سیاستگذاری علم و فناوری، دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

چکیده

امروزه تلاش های متنوعی برای گذار در رژیم مدیریت منابع هیدروکربوری در جریان است اما این تلاش ها بدون داشتن یک نگاه کل نگر نمی توانند به یک همسویی راهبردی ختم شوند. در این پژوهش برانیم تا با یک تعریف جامع از مفهوم «مدیریت منابع هیدروکربوری» به جای تعارف فنی آن که امروزه در ادبیات توسعه و تعالی صنعت بالادستی نفت رایج است، آن را به‏عنوان بخشی از عملکرد یک سیستم اجتماعی فنی، مورد تاکید قرار داده و گذار و دگردیسی آن را با استفاده از چارچوب مفهومی «تحلیل چندسطحی» گیلز مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. برای این منظور تصویری از سطوح سه گانه این سیستم (پیشران ها یا بستر گذار، رژیم و نیچ یا آشیانه های نوآوری) ارائه شده و در هر سطح، چالش ها و نیروهای تغییر مورد بررسی قرار گرفته است. دیدگاه چندسطحی می تواند سطوح خرد و کلان سیستم اجتماعی فنی مدیریت منابع هیدروکربوری را به یکدیگر پیوند زده و نوعی نگاه جامع را پیش روی متخصصان و سیاست گذاران باز کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Socio-technical Transitions in Upstream Oil Industry of Iran

نویسندگان [English]

  • Javad Vaziri 1
  • Muhammad Amin Ghaneirad 2
چکیده [English]

This paper argues that socio-technical system perspective in industrial and technical fields such as "hydrocarbon reservoir management" can contribute to the successful transitions and their management. It reviews Multi level perspective (MLP) which builds on the work of Dutch researchers on transitions using a  multi-level framework of niches, socio-technical regime and landscape, and then describes challenges for Petroleum industry of Iran in each level. There is a potential for misalignment between micro, medium and  macro level of change management in this field. This misalignment doesn't resolves without whole and  systemic perspective. MLP through combing these levels can provide useful inputs to upstream oil industry  transition research and management.