مرورى بر نحوه تأثیرگذارى آینده نگارى بر سیاست گذارى علم و فناورى در طرح تدوین نقشه جامع علمى بخش کشاورزى ایران

عظیمی دزفولی, علی اکبر; طباییان, کمال; مهری, علی

مرورى بر نحوه تأثیرگذارى آینده نگارى بر سیاست گذارى علم و فناورى در طرح تدوین نقشه جامع علمى بخش کشاورزى ایران

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای آینده پژوهی، مربی موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی

² دکتری مدیریت فناوری، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی

³ کارشناس دبیرخانه طرح تدوین نقشه جامع علمی بخش کشاورزی ایران

چکیده

تجربه نزدیک به 4 دهه آینده پژوهی و آینده نگاری کشورهای جهان در بخش های مختلف مانند بخش کشاورزی حکایت از کارکردهای آن در فرایند سیاست گذاری علم و فناوری دارد؛ مواردی مانند: «تغذیه اطلاعات فرایند سیاست گذاری، تسهیل پیاده سازی سیاست ها، ارتقای ظرفیت های آمادگی پذیرش سیاست ها، تسهیل مشارکت شهروندان در فرایند سیاست گذاری، پشتیبانی از تعریف دقیق تری از سیاست، تغییر ساختار نظام سیاست گذاری. رویکرد طرح تدوین نقشه جامع علمی کشاورزی ایران (1389) تحلیل نظام نوآوری بخش کشاورزی و معرفی اولویت های پژوهشی و فناوری در راستای تحقق چشم انداز بخش کشاورزی بوده است. در این طرح یک مطالعه جهت تدوین چشم انداز کشاورزی و یک مطالعه جهت بررسی نظام نوآوری و ارائه اولویت های علم و فناوری کشاورزی انجام شد. در مطالعه دوم یک فرایند دلفی برگزار و 5 حوزه تخصصی "شیلات و آبزیان، دام و طیور، تولیدات گیاهی، چنگل ها و مراتع، آب و خاک» پوشش داده شد و طی آن بیش از 1200 پرسشنامه برای 4 گروه «صنعت و کسب و کار، تحقیقات، کشاورزان و بخش های سیاست گذار حوزه های تحقیقات و اجرایی» توزیع شد که حدود 750 مورد آن ها دریافت شد. نتایج این طرح که در طول آن به بحث از عدم قطعیت ها و آینده های ممکن، محتمل و مطلوب در حوزه های مرتبط پرداخته شده است، به عنوان خوراک اطلاعاتی در فرایند سیاست گذاری علم، فناوری و نوآوری بخش مورد استفاده قرار می گیرند. در نتیجه انتظار می رود تا تنوع و گستردگی مشارکت کنندگان در پانل ها، حمایت گسترده تر مدیران از سیاست های استخراج شده را جلب کرده و این امر به ارتقای زمینه پذیرش سیاست ها و در نتیجه تسهیل در پیاده سازی آن ها منجر شود. از جمله نتایج غیر ملموس این طرح، تبادل اطلاعات میان اعضای پانل ها و آموزش آن ها درباره مباحث آینده پژوهی، برنامه ریزی راهبردی و سیاست گذاری بوده که موجب حصول اهداف فرایندی آینده نگاری کشاورزی شده است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.24767220.1392.03.1.1.3

عنوان مقاله [English]

A review on Foresight impact on policy making through the IRSTR project

نویسندگان [English]

Ali Akbar Azimi ¹
Kamal Tabaian ²
Ali Mehri ³

چکیده [English]

More than forty years global studies on foresight and Futures Studies, including agricultural context, reveal the special benefits on S&T policy making proces : (1) informing policy making procces (2) facilitating policy implementation (3) preaparing policy acceptance bacground(4) facilitating public cooperation in policy making (5) supporting policy denfinition (6) modifing policy making structure. “Iranian Agriculture Science and Technology Roadmap” project has proposed in 2010. Analyzing the performance of agriculture research organizations and introducing technological and research priorities to achieve national agriculture vision 2025, was the main aproach of IRASTR. This project followed by foresight survey, included Delphi and scenario study on four fields : Fishery, Foresty and Pasture, Herbaceou production, Water and Land. A review on this project is evealed, results of foresight have been used as feeding information to science and technology periorities, and agriculture research system policy making.

کلیدواژه‌ها [English]