نگاهی انتقادی به نگرش برساختگی اجتماعی فناوری: آیا جامعه فناوری را میسازد؟

شفیع خانی, محمد امین; تقوی, مصطفی

نگاهی انتقادی به نگرش برساختگی اجتماعی فناوری: آیا جامعه فناوری را میسازد؟

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

¹ دانش آموختۀ مقطع کارشناسی ارشد گروه فلسفۀ علم دانشگاه صنعتی شریف

² استادیار گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف

چکیده

«برساختگی اجتماعی فناوری » عنوان نگرشی است که گرچه در حوزۀ مطالعاتی علم و فناوری مطرح شده، بازتاب چشمگیری در حوزۀ فلسفۀ فناوری داشته است. این نظریه، که مدعی تأثیر چشمگیر جامعه در ساخت فناوری است، در راستای نگرش جامعه شناسانه به علم و اعتقاد به برساختگی اجتماعی آن مطرح شده است. پینچ و بایکر، دو مبدع و مدافع اصلی نگرش «باف » (مخفف برساختگی اجتماعی فناوری)، درصدد برآمدند که سه مفهوم «گروه‏‏‏ های اجتماعی مرتبط»، «پایان یافتگی» و «انعطاف پذیری تفسیری» را، که در جامعه شناسی علم به کاررفته، در جامعه شناسی فناوری (خصوصاً مصنوع فنی) به کار گیرند. در این نوشتار به تبیین مدعای باورمندان به باف، انتقادات گوناگون وارد بر آن و نیز پاسخ حامیان باف به برخی از این انتقادات خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.24767220.1398.09.1.1.5

عنوان مقاله [English]

A Review of the Social Construction of Technology Approach: Do Society Constructs Technology?

نویسندگان [English]

Mohamad Amin Shafikhani ¹
Mostafa Taqavi ²

¹ Sharif University of Technology Center for Philosophy of Science

² Assistant Professor of Centre for Philosophy of Science of Sharif University of Technology

چکیده [English]

However “The Social Construction of Technology (SCOT)” is the title of an approach in the domain of Science and Technology Studies (STS), it has an important effect on the philosophy of technology. This approach that insists on the role of society in the construction of technologies, is based on the sociology of science and the social construction of it. T. J. Pinch and W. E. Bijker, two creators and defenders of SCOT’s approach, was tried to transform three conceptions, “relevant social groups”, “interpretative flexibility” and “closure” that was used in sociology of science, to sociology of technology. In this paper, we explain SCOT’s approach, critics on it and some of it’s defenders replies to these critics.

کلیدواژه‌ها [English]

The Social Construction of Technology
Technology
Technical Artefacts
Systems Approach
Heterogeneous Engineering Approach

مراجع

مرشدی, ابوالفضل. (1391). دریچه ای به روی جامعه شناسی فناوری - مروری بر مطالعات اجتماعی علم و فناوری. سیاست نامه علم و فناوری, 02(1), 81-94.
رحمان شریفزاده، تکنولوژی، عاملیت و تصمیم، راهبرد فرهنگ، شماره34.
وال دوسک، (1393). درآمدی بر فلسفه تکنولوژی. ترجمه مصطفی تقوی. تهران: انتشارات پژوهشکده اندیشه دفاعی.
مهدی زاده، محمدرضا، توکل، محمد. (1386). مطالعات علم و فناوری: مروری بر زمینه های جامعهشناسی فناوری. فصلنامه برنامه ریزی و بودجه. 12(۴)، ۸۵-۱۲۴.
ایمان، محمد تقی، غفاری نسب، اسفندیار. (1394). رویکردی نوین به برساخت اجتماعی فناوری‌های نوین. حوزه و دانشگاه روش شناسی علوم انسانی، 21(85)، 145-164.
توکل، محمد، (1390). جامعهشناسی تکنولوژی. تهران: انتشارات جامعهشناسان.
Achterhuis, H. (Ed.). (2001). American philosophy of technology: The empirical turn. Indiana University Press.
Bijker, W. E., Pinch, T. J., & Clayton, N. (2002). SCOT answers, other questions: A reply to Nick Clayton. Technology and Culture, 43(2), 361-370.
Brewer, W. F., & Lambert, B. L. (1993). The theory-ladenness of observation: Evidence from cognitive psychology. In Proceedings of the Fifteenth Annual Conference of the Cognitive Science Society(pp. 254-259).
Clayton, N. (2002). SCOT: Does it answer?. Technology and culture, 43(2), 351-360.
Ellul, J. (1964). The technological society.
Epperson, B. (2002). Does SCOT answer? A comment. Technology and Culture, 43(2), 371-373.
Hughes, T. P. (2012). The evolution of large technological systems. The social construction of technological systems: New directions in the sociology and history of technology, 82.
Laudan, L., & Leplin, J. (1991). Empirical equivalence and underdetermination. The journal of philosophy, 88(9), 449-472.
Law, J. (2012). Technology and heterogeneous engineering: The case of Portuguese expansion. The social construction of technological systems: New directions in the sociology and history of technology, 1, 1-134.
Pinch, T., & Bijker, W. (1986). Science, relativism and the new sociology of technology: Reply to Russell. Social studies of science, 16(2), 347-360.
Pinch, T. J., & Bijker, W. E. (2012). The social construction of facts and artifacts: Or how the sociology of Science and the Sociology of Technology Might Benefit Each Other. The social constructions of technological systems: New directions in the Sociology and History of Technology, 17, 1-6.
Russell, S. (1986). The social construction of artefacts: a response to Pinch and Bijker. Social studies of science, 16(2), 331-346.
Winner, L. (1993). Upon opening the black box and finding it empty: Social constructivism and the philosophy of technology. Science, Technology, & Human Values, 18(3), 362-378.